Eduard van Hengel

Johann Sebastian Bach vocale werken

Georg Philipp Telemann

Siehe, es hat überwunden der Löwe (TWV 1-1328)

Cantate

Geschreven voor St Michiel (Michaelistag 29/9)

Voor het eerst uitgevoerd: 1723?

Bespreking

G.Ph.Telemann (1681–1767) schreef zijn cantate Siehe, es hat überwunden der Löwe (TVWV 1:1328) waarschijnlijk in 1723 te Hamburg, voor het Michaëlisfeest van 29 september, een feest dat tegenwoordig nog wel - geseculariseerd - als oogstfeest wordt gevierd. Volgens de epistellezing van deze dag (Openbaringen 12:7-12) versloegen de engelen in de hemel, onder aanvoering van aartsengel Michael de draak van het kwaad, die met zijn kornuiten naar de aarde werd verdreven waar hij vervolgens, lang voor St. Joris, werd verslagen door Christus, de leeuw uit Juda (Openb. 5:5) waarvan het openingskoor, een koorfuga, spreekt. Ter viering van deze triomf zet Telemann uiteraard trompetten in. De Hochmuth in de delen 2 en 3 verwijst naar de evangelietekst (Mattheus 18:1-11, ‘wordt als de kinderen').
Als slotkoraal, met zelfstandige trompetpartijen, dienen de verzen 9 en 10 van het koraal O Gott, der du aus Herzensgrund, een koraal dat - opmerkelijk genoeg - op dezelfde melodie wordt gezongen als het koraal dat de basis vormt voor Bachs cantate van vandaag.
In de oude, negentiende eeuwse Bachausgabe figureerde dit stuk, met omstreden status, als BWV 219, een apocriefe Bachcantate. Oordeelt u zelf: kunt u zich moeiteloos voorstellen dat men hierin ooit Bach heeft gehoord? Of toch niet? (De Swaen,23-24/9/2006)