Eduard van Hengel

Johann Sebastian Bach vocale werken

Johann Michael Bach

Es ist ein großer Gewinn (JMB12)

Cantate

Geschreven voor onbekend (sacraal)

Voor het eerst uitgevoerd: 1675?

Solisten S orkest str vla2

Totaal 1 delen, 1 koorwerk

Vertaling: Ria van Hengel

uit het Alt-Bachische Archiv, ABA II/3

beluister

downloads uitleg

Bespreking

Johann Michael Bachs (1648 - 1694) compositie met de titel Es ist ein grosser Gewinn zouden we in modern achttiende eeuws spraakgebruik een “aria” noemen; in zijn eigen tijd heette het een ‘Geistlich Konzert’, de voorloper van de (meerdelige) cantate die solozang en instrumenten (anders dan het orgel of een continuogroep) in de kerkmuziek introduceerde. De tekst, een oproep tot eenvoud en bescheidenheid, is ontleend aan de Eerste brief van de apostel Paulus aan zijn leerling  Timoteüs (1 Tim. 6:6-8). Es ist ein grosser Gewinn is geschreven voor een sopraan, begeleid door continuo en drie violen waarvan de eerste en hoogste in de overgeleverde partituur als ‘violino piccolo’ of ‘quart violino’ wordt aangeduid.
Het stuk verdeelt de tekst in drie delen: het middendeel op de woorden darum offenbar .... hinausbringen. staat in een snelle 3/2 maat waarvan alleen het notenbeeld, door het gebruik van de antieke halve noten, traag oogt.

1. Aria (S)

sopraan, strijkers, altviool 2

Es ist aber ein großer Gewinn, Het is grote winst
wer gottselig ist und lässet ihn genügen. om godvruchtig en tevreden te zijn.
Denn wir haben nichts in die Welt gebracht; Want wij hebben niets in de wereld gebracht,
darum offenbar ist, dat is duidelijk ,
wir werden auch nichts hinausbringen. en we zullen er ook niets uit meenemen.
Wenn wir aber Nahrung und Kleider haben, Laten we tevreden zijn
so lasset uns begnügen.als we voedsel en kleding hebben.