Johann Ludwig Bach
Die mit Tränen säen (JLB8)
Cantate
Geschreven voor Zondag Jubilate
Voor het eerst uitgevoerd: 1715?
Libretto: Ernst Ludwig I von Sachsen-Meiningen
Solisten SATB koor SATB orkest str cont
Totaal 8 delen, 1 koorwerk, 1 koraal
Vertaling: Ria van Hengel
werd door J.S.Bach uitgevoerd op 12/5/1726 en ook nog in 1743-'46
beluister
Bespreking
1. Koor
SATB, strijkers, continuo
| Die mit Tränen säen, | Zij die met tranen zaaien, |
| werden mit Freuden ernten. | zullen met vreugde oogsten. |
| Sie gehen hin und weinen | Ze lopen te huilen |
| und tragen edlen Samen | terwijl ze het edele zaad dragen |
| und kommen mit Freuden | en ze juichen als ze |
| und bringen ihre Garben. | thuis komen met hun schoven. |
| (Psalm 126,5–6) |
2. Recitatief
alt
| Bei unverdrossnem Schweiß | Alleen met onverdroten zweet |
| kann edler Samen nur | kan edel zaad |
| die reifen Früchte bringen; | rijpe vruchten voortbrengen, |
| ja, er muss erst durch die Verwesung dringen, | ja, het zaad moet eerst door ontbinding heengaan |
| eh er dem sauren Wunsch | voordat het aan het verlangend zwoegen |
| gibt den gesuchten Preis. | de gewenste prijs schenkt. |
| Die Saat muss mühsam sein, | Het zaad moet moeizaam zijn |
| soll gute Ernte uns erfreuen. | willen wij ons kunnen verheugen in een goede |
| Es flößt die Fruchtbarkeit | oogst. Er valt nooit |
| nie reichern Segen ein, | een rijkere oogst te verwachten |
| als wenn die Körner sich | dan wanneer de korrels |
| nur mit Bemühung streuen. | met inspanning worden uitgestrooid, |
| So bringt der Geist auch nie | zo brengt ook de geest |
| dem Herzen süße Frucht, | het hart nooit zoete vruchten |
| als wenn er sie zuerst | als hij die niet eerst |
| mit Schmerzen-Arbeit sucht. | met pijn en moeite heeft gezocht. |
3. Aria
alt
| Tau und Tränen feuchten Saat und Herzen an, | Dauw en tranen bevochtigen zaad en harten, |
| deren ohne Grab und Sehnen | die beide zonder graf en verlangen |
| keines Früchte tragen kann. | geen vrucht kunnen dragen. |
4. Duet
tenor, bas
| Denn ich halte es dafür, | Want ik ben ervan overtuigd |
| daß dieser Zeit Leiden | dat het lijden van deze tijd |
| der Herrlichkeit nicht wert sei, | niet opweegt tegen de heerlijkheid |
| die an uns soll offenbaret werden, | die ons geopenbaard zal worden, |
| ich halte es dafür, ich halte es dafür. | daarvan ben ik overtuigd, daarvan ben ik overtuigd. |
5. Aria
sopraan
| Dringt, ihr Qualen auf mich her, | Kwellingen, kom maar op me af, |
| tobe immer Kreuz und Leiden! | raas maar, kruis en lijden! |
| Wäret ihr gleich noch so schwer, | Hoe zwaar jullie ook zijn, |
| ich will euch doch nimmer meiden, | ik wil jullie niet mijden, |
| wäret ihr gleich noch so schwer; | hoe zwaar jullie ook zijn; |
| denn der Schmerze kurzer Zeit | want de korte tijd van pijn |
| wirkt nur größre Seligkeit. | brengt alleen maar grotere zaligheid. |
6. Recitatief
sopraan
| Es kann die Seel kein besser Glück genießen. | De ziel kan geen groter geluk genieten. |
| Der Weg ist eng und schmal, der zu dem Leben führt; | De weg die naar het leven leidt is nauw en smal; |
| doch pflegt sein rauher Pfad | maar dat rauwe pad |
| gar lieblich sich zu schließen, | eindigt lieflijk |
| sobald nur die Geduld des Himmels Stufen rührt. | zodra het geduld de trappen van de hemel raakt. |
| O angenehmer Tausch, o Lohn, | O, aangename ruil, o loon, |
| o Lohn, dem nichts zu gleichen, | o, loon dat met niets te vergelijken valt, |
| da kurze Traurigkeit ein ewig Wohlsein bringt | omdat kort verdriet eeuwig welzijn brengt |
| und aus dem Tränensaal bis zu den Sternen dringt! | en ons uit het tranendal naar de sterren draagt! |
7. Koor
| O angenehmer Tausch, | O, aangename ruil, |
| o Lohn, dem nichts zu gleichen, | o, loon dat met niets te vergelijken valt, |
| wie sehnlich wünsch ich doch, | hoe vurig verlang ik er toch naar |
| dich auch bald zu erreichen. | jou ook snel te bereiken. |
8. Koraal
tutti
| 1. Ist euch das Kreuz bitter und schwer, | 1. Als je kruis bitter en zwaar is, |
| gedenkt, wie heiß die Hölle wär, | bedenk dan hoe heet de hel zou zijn |
| darein die Welt tut rennen. | waar de wereld op af rent. |
| Mit Leib und Seel muß Leiden sein, | Daar moeten lichaam en ziel onafgebroken |
| ohn Unterlaß die ewge Pein, | eeuwig pijn lijden |
| und mag doch nicht verbrennen. | zonder dat ze verbranden. |
| 2. Ihr aber werdt nach dieser Zeit | 2. Maar jullie zullen na deze tijd |
| mit Christo haben ewge Freud, | met Christus in eeuwige vreugde leven, |
| dahin sollt ihr gedenken, | denk daar maar vast aan. |
| Es lebt kein Mann, der aussprech’n kann | Er leeft niemand die de glorie |
| die Glorie und den ewgen Lohn, | en het eeuwige loon dat de Heer jullie zal schenken, |
| den euch der Herr wird schenken. | kan uitspreken. |
| 3. Und was der ewge, gütge Gott | 3. En wat de eeuwige, goedgunstige God |
| in seinem Wort versprochen hat, | in zijn woord heeft beloofd |
| geschworn bei seinem Namen, | en gezworen bij zijn naam, |
| das hält und gibt er g’wiß fürwahr. | dat doet hij gestand, dat schenkt hij zeker, voorwaar. |
| Der helf uns zu der Engel Schar | Moge hij ons bij de engelenschare voegen |
| durch Jesum Christum. Amen. | door Jezus Christus. Amen. |