Johann David Heinichen
Nisi Dominus ædificavit domum (JDH1)
Motet
Geschreven voor vespers
Voor het eerst uitgevoerd: 1723
Libretto: Bijbeltekst
Bespreking
Johann David Heinichen (1683-1729), alumnus van de Leipziger Thomasschule onder Bachs voorganger Kuhnau, was vanaf 1717 kapelmeester van de vermaarde Hofkapelle aan het katholieke hof van Koning/keurvorst August der Starke te Dresden, waar hij, na sluiting van de opera, als protestant zijn compositorisch talent in dienst stelde van katholieke kerkmuziek. Hij was bovendien een vermaard theoreticus, auteur van het standaardwerk Der General Bass in der Composition (1728). Tijdens zijn lange ziekte, voorafgaande aan zijn vroege dood (1729) en de langdurige vacature daarna verving Zelenka hem, zonder daar overigens ooit voor te worden beloond.
Nisi Dominus is de tekst van Psalm 127, één van de vesperpsalmen en derhalve veelvuldig op muziek gezet; en zoals gebruikelijk wordt de, hier uit 5 verzen bestaande psalmtekst gevolgd door de lofprijzing (‘doxologie') Gloria Pater etc. Heinichen, die deze tekst al eerder op muziek zette voor sopraan, bas, hobo en kamerorkest, componeert hem in 1723 als solo-motet, voor sopraan of tenor, hobo en basso continuo. (De Swaen 29-30/4/2006)