naar de bespreking van BWV 80

Ein feste Burg ist unser Gott (BWV 80)

Johann Sebastian Bach

1. Koor

Ein feste Burg ist unser Gott, Een vaste burcht is onze God,
ein gute Wehr und Waffen; een goed bastion en wapen;
er hilft uns frei aus aller Not, hij helpt ons uit alle nood
die uns itzt hat betroffen. die ons nu heeft getroffen.
Der alte böse Feind, De oude boze vijand
mit Ernst ers itzt meint, gaat nu serieus aan de gang,
groß Macht und viel List veel macht en listigheid
sein grausam Rüstung ist, vormen zijn wrede wapenrusting,
auf Erd ist nicht seinsgleichen.op aarde is niets met hem te vergelijken.

2. Aria (B) en koraal (S)

Alles, was von Gott geboren, Iedereen uit God geboren
ist zum Siegen auserkoren. is voor zege uitverkoren.
Mit unser Macht ist nichts getan, Onze macht stelt niets voor,
wir sind gar bald verloren. wij zijn heel snel verloren.
Es streit' vor uns der rechte Mann, Voor ons vecht de juiste man
den Gott selbst hat erkoren. die God zelf heeft uitverkoren.
Wer bei Christi Blutpanier Wie bij Christus' bloedbanier
in der Taufe Treu geschworen, trouw heeft gezworen in de doop,
siegt im Geiste für und für. die overwint in de geest voortdurend.
Fragst du, wer er ist? Vraag je wie dat is?
Er heißt Jesus Christ, Hij heet Jezus Christus,
der Herre Zebaoth, de Heer Zebaoth,
und ist kein andrer Gott, er is geen andere God,
das Feld muß er behalten. hij zal de strijd winnen.
Alles, was von Gott geboren, Iedereen uit God geboren
ist zum Siegen auserkoren.is voor zege uitverkoren.

3. Recitatief (B)

Erwäge doch, Overweeg toch,
Kind Gottes, die so große Liebe, kind van God, die grote liefde
da Jesus sich van Jezus die zich
mit seinem Blute dir verschriebe, aan jou heeft gewijd met zijn bloed,
wormit er dich waarmee hij jou
zum Kriege wider Satans Heer voor de strijd tegen het leger van Satan
und wider Welt und Sünde en tegen wereld en zonde
geworben hat! heeft geworven!
Gib nicht in deiner Seele Geef in je ziel geen plaats
dem Satan und den Lastern statt! aan Satan en aan zonden!
Laß nicht dein Herz, Laat je hart,
den Himmel Gottes auf der Erden, die hemel van God op aarde,
zur Wüste werden! geen woestijn worden!
Bereue deine Schuld mit Schmerz, Heb met smart berouw over je schuld,
daß Christi Geist opdat de Geest van Christus
mit dir sich fest verbinde!zich hecht met jou verbindt!

4. Aria (S)

Komm in mein Herzenshaus,Kom in het huis van mijn hart,
Herr Jesu, mein Verlangen!Heer Jezus, mijn verlangen!
Treib Welt und Satan aus Verjaag wereld en Satan
und laß dein Bild in mir erneuert prangen! en laat uw beeld opnieuw in mij stralen!
Weg, schnöder Sündengraus! Weg, ellendige zondengruwel!

5. Koor

Und wenn die Welt voll Teufel wär Al was de wereld vol met duivels
und wollten uns verschlingen, die ons wilden verslinden,
so fürchten wir uns nicht so sehr, wij zijn niet erg bang,
es soll uns doch gelingen. we zullen toch slagen.
Der Fürst dieser Welt, De vorst van deze wereld,
wie saur er sich stellt, hoe hij ook woedt,
tut er uns doch nicht, hij kan ons niets doen
das macht, er ist gericht', want hij is gevonnist,
ein Wörtlein kann ihn fällen.één woordje kan hem vellen.

6. Recitatief (T)

So stehe dann bei Christi blutgefärbten Fahne,Sta dus stevig bij Christus' bebloede vaandel,
o Seele, festo ziel,
und glaube, daß dein Haupt dich nicht verläßt,en geloof dat jouw Hoofd je niet verlaat,
ja, daß sein Siegja, dat zijn overwinning
auch dir den Weg zu deiner Krone bahne!ook voor jou de weg baant naar je kroon.
Tritt freudig an den Krieg!Ga de strijd verheugd aan!
Wirst du nur Gottes WortAls je Gods woord maar
so hören als bewahren,hoort en bewaart,
so wird der Feind gezwungen auszufahren,dan wordt de vijand gedwongen te wijken,
dein Heiland bleibt dein Hort!jouw Heiland blijft jouw toeverlaat.

7. Aria / Duet (A, T)

Wie selig sind doch die,Hoe zalig zijn toch zij
die Gott im Munde tragen,die God op de lippen hebben,
doch selger ist das Herz,maar nog zaliger is het hart
das ihn im Glauben trägt!dat hem draagt in het geloof!
Es bleibet unbesiegtDat blijft onoverwonnen
und kann die Feinde schlagenen kan de vijanden verslaan,
und wird zuletzt gekrönt,en wordt ten slotte gekroond
wenn es den Tod erlegt.wanneer het de dood velt.

8. Koraal

Das Wort sie sollen lassen stahnHet woord moeten ze laten staan
und kein' Dank dazu haben.en dank daarvoor is niet nodig.
Er ist bei uns wohl auf dem PlanHij zorgt voor ons
mit seinem Geist und Gaben.met zijn geest en gaven.
Nehmen sie uns den Leib,Als ze ons lichaam afpakken,
Gut, Ehr, Kind und Weib,bezit, eer, kind en vrouw,
laß fahren dahin,laat het maar gebeuren,
sie habens kein Gewinn;het levert hun niets op;
Das Reich muß uns doch bleiben.het rijk blijft van ons.
  
Libretto: Salomo Franck Vertaling: Ria van Hengel

Kale tekst origineel

1. Koor

Ein feste Burg ist unser Gott,
ein gute Wehr und Waffen;
er hilft uns frei aus aller Not,
die uns itzt hat betroffen.
Der alte böse Feind,
mit Ernst ers itzt meint,
groß Macht und viel List
sein grausam Rüstung ist,
auf Erd ist nicht seinsgleichen.

2. Aria (B) en koraal (S)

Alles, was von Gott geboren,
ist zum Siegen auserkoren.
 Mit unser Macht ist nichts getan,
 wir sind gar bald verloren.
 Es streit' vor uns der rechte Mann,
 den Gott selbst hat erkoren.
Wer bei Christi Blutpanier
in der Taufe Treu geschworen,
siegt im Geiste für und für.
 Fragst du, wer er ist?
 Er heißt Jesus Christ,
 der Herre Zebaoth,
 und ist kein andrer Gott,
 das Feld muß er behalten.
Alles, was von Gott geboren,
ist zum Siegen auserkoren.

3. Recitatief (B)

Erwäge doch,
Kind Gottes, die so große Liebe,
da Jesus sich
mit seinem Blute dir verschriebe,
wormit er dich
zum Kriege wider Satans Heer
und wider Welt und Sünde
geworben hat!
Gib nicht in deiner Seele
dem Satan und den Lastern statt!
Laß nicht dein Herz,
den Himmel Gottes auf der Erden,
zur Wüste werden!
Bereue deine Schuld mit Schmerz,
daß Christi Geist
mit dir sich fest verbinde!

4. Aria (S)

Komm in mein Herzenshaus,
Herr Jesu, mein Verlangen!
  Treib Welt und Satan aus
  und laß dein Bild in mir erneuert prangen!
  Weg, schnöder Sündengraus!

5. Koor

Und wenn die Welt voll Teufel wär
und wollten uns verschlingen,
so fürchten wir uns nicht so sehr,
es soll uns doch gelingen.
Der Fürst dieser Welt,
wie saur er sich stellt,
tut er uns doch nicht,
das macht, er ist gericht',
ein Wörtlein kann ihn fällen.

6. Recitatief (T)

So stehe dann bei Christi blutgefärbten Fahne,
o Seele, fest
und glaube, daß dein Haupt dich nicht verläßt,
ja, daß sein Sieg
auch dir den Weg zu deiner Krone bahne!
Tritt freudig an den Krieg!
Wirst du nur Gottes Wort
so hören als bewahren,
so wird der Feind gezwungen auszufahren,
dein Heiland bleibt dein Hort!


7. Aria / Duet (A, T)

Wie selig sind doch die,
die Gott im Munde tragen,
doch selger ist das Herz,
das ihn im Glauben trägt!
Es bleibet unbesiegt
und kann die Feinde schlagen
und wird zuletzt gekrönt,
wenn es den Tod erlegt.

8. Koraal

Das Wort sie sollen lassen stahn
und kein' Dank dazu haben.
Er ist bei uns wohl auf dem Plan
mit seinem Geist und Gaben.
Nehmen sie uns den Leib,
Gut, Ehr, Kind und Weib,
laß fahren dahin,
sie habens kein Gewinn;
Das Reich muß uns doch bleiben.


Libretto: Salomo Franck
	

Kale tekst Nederlandse vertaling

1. Koor

Een vaste burcht is onze God,
een goed bastion en wapen;
hij helpt ons uit alle nood
die ons nu heeft getroffen.
De oude boze vijand
gaat nu serieus aan de gang,
veel macht en listigheid
vormen zijn wrede wapenrusting,
op aarde is niets met hem te vergelijken.

2. Aria (B) en koraal (S)

Iedereen uit God geboren
is voor zege uitverkoren.
    Onze macht stelt niets voor,
    wij zijn  heel snel verloren.
    Voor ons vecht de juiste man
    die God zelf heeft uitverkoren.
Wie bij Christus' bloedbanier
trouw heeft gezworen in de doop,
die overwint in de geest voortdurend.
    Vraag je wie dat is?
    Hij heet Jezus Christus,
    de Heer Zebaoth,
    er is geen andere God,
    hij zal de strijd winnen.
Iedereen uit God geboren
is voor zege uitverkoren.

3. Recitatief (B)

Overweeg toch,
kind van God, die grote liefde
van Jezus die zich
aan jou heeft gewijd met zijn bloed,
waarmee hij jou
voor de strijd tegen het leger van Satan
en tegen wereld en zonde
heeft geworven!
Geef in je ziel geen plaats
aan Satan en aan zonden!
Laat je hart,
die hemel van God op aarde,
geen woestijn worden!
Heb met smart berouw over je schuld,
opdat de Geest van Christus
zich hecht met jou verbindt!

4. Aria (S)

Kom in het huis van mijn hart,
Heer Jezus, mijn verlangen!
   Verjaag wereld en Satan
   en laat uw beeld opnieuw in mij stralen!
   Weg, ellendige zondengruwel!

5. Koor

Al was de wereld vol met duivels
die ons wilden verslinden,
wij zijn niet erg bang,
we zullen toch slagen.
De vorst van deze wereld,
hoe hij ook woedt,
hij kan ons niets doen
want hij is gevonnist,
één woordje kan hem vellen.

6. Recitatief (T)

Sta dus stevig bij Christus' bebloede vaandel,
o ziel,
en geloof dat jouw Hoofd je niet verlaat,
ja, dat zijn overwinning
ook voor jou de weg baant naar je kroon.
Ga de strijd verheugd aan!
Als je Gods woord maar
hoort en bewaart,
dan wordt de vijand gedwongen te wijken,
jouw Heiland blijft jouw toeverlaat.

7. Aria / Duet (A, T)

Hoe zalig zijn toch zij
die God op de lippen hebben,
maar nog zaliger is het hart
dat hem draagt in het geloof!
Dat blijft onoverwonnen
en kan de vijanden verslaan,
en wordt ten slotte gekroond
wanneer het de dood velt.

8. Koraal

Het woord moeten ze laten staan
en dank daarvoor is niet nodig.
Hij zorgt voor ons
met zijn geest en gaven.
Als ze ons lichaam afpakken,
bezit, eer, kind en vrouw,
laat het maar gebeuren,
het levert hun niets op;
het rijk blijft van ons.


		Vertaling: Ria van Hengel