naar de bespreking van BWV 76

Die Himmel erzählen die Ehre Gottes (BWV 76)

Johann Sebastian Bach

1. Koor

»Die Himmel erzählen die Ehre Gottes, De hemelen vertellen van de eer van God
und die Feste verkündiget en het uitspansel verkondigt
seiner Hände Werk. het werk van zijn handen.
Es ist keine Sprache noch Rede, Er is geen taal, geen spraak
da man nicht ihre Stimme höre.«waarin hun stem niet te horen is.

2. Recitatief (T)

So läßt sich Gott nicht unbezeuget! God laat zich dus niet onbetuigd!
Natur und Gnade redt alle Menschen an: Natuur en genade spreken tot alle mensen,
Dies alles hat ja Gott getan, want dit alles heeft God gedaan
daß sich die Himmel regen zodat de hemelen zich verroeren
und Geist und Körper sich bewegen. en geest en lichaam in beweging komen.
Gott selbst hat sich zu euch geneiget God zelf heeft zich naar jullie toe gebogen
und ruft durch Boten ohne Zahl: en roept via talloze boodschappers:
Auf! kommt zu meinem Liebesmahl!Kom, kom naar mijn liefdesmaal!

3. Aria (S)

Hört, ihr Völker, Gottes Stimme, Luister, volkeren, naar Gods stem,
eilt zu seinem Gnadenthron! haast je naar zijn genadetroon!
Aller Dinge Grund und Ende De basis en het doel van alle dingen
ist sein eingeborner Sohn, is zijn eniggeboren Zoon,
daß sich alles zu ihm wende.laat iedereen zich tot hem wenden.

4. Recitatief (B)

Wer aber hört,Maar wie luistert er
da sich der größte Haufennu de grote massa
zu andern Göttern kehrt?zich tot andere goden wendt?
Der ältste Götze eigner LustDe oudste afgod, de eigen lust,
beherrscht der Menschen Brust.beheerst het hart van de mensen.
Die Weisen brüten Torheit aus,De wijzen broeden dwaasheid uit
und Belial sitzt wohl in Gottes Haus,en Satan zit in het huis van God,
weil auch die Christen selbst von Christo laufen.want ook de christenen zelf lopen bij Christus weg.

5. Aria (B)

Fahr hin, abgöttische Zunft!Verdwijn, afgodenbende!
Sollt sich die Welt gleich verkehren,Ook al zou de wereld veranderen,
will ich doch Christum verehren,ik wil Christus vereren,
er ist das Licht der Vernunft.hij is het licht van het verstand.

6. Recitatief (A)

Du hast uns, Herr, U hebt ons, Heer,
von allen Straßen zu dir geruft uit alle straten naar u toe geroepen
als wir im Finsternis der Heiden saßen, toen wij in de heidense duisternis zaten,
und, wie das Licht die Luft en zoals het licht de lucht
belebet und erquickt, tot leven brengt en verkwikt,
uns auch erleuchtet und belebet, zo hebt u ook ons verlicht en tot leven gebracht,
ja mit dir selbst gespeiset und getränket ja, ons met uzelf gevoed en gelaafd
und deinen Geist geschenket, en ons uw Geest geschonken,
der stets in unserm Geiste schwebet. die altijd in onze geest zweeft.
Drum sei dir dies Gebet demütigst zugeschickt:Daarom sturen wij u deemoedig dit gebed:

7. Koraal

Es woll uns Gott genädig sein Moge God ons genadig zijn
und seinen Segen geben; en ons zijn zegen geven;
sein Antlitz uns mit hellem Schein moge zijn aangezicht ons met zijn heldere glans
erleucht zum ewgen Leben, bijlichten naar het eeuwige leven,
daß wir erkennen seine Werk, zodat wij zien wat hij doet
und was ihm lieb auf Erden, en wat hem op aarde dierbaar is,
und Jesus Christus Heil und Stärk en zodat het heil en de kracht van Jezus Christus,
bekannt den Heiden werden bekend worden onder de heidenen
und sie zu Gott bekehren.en zij zich tot God bekeren.

8. Sinfonia

9. Recitatief (B)

Gott segne noch die treue Schar,Moge God ook de trouwe schare zegenen,
damit sie seine Ehreopdat ze zijn eer
durch Glauben, Liebe, Heiligkeitdoor geloof, liefde en heiligheid
erweise und vermehre.prijst en verhoogt.
Sie ist der Himmel auf der ErdenZij is de hemel op aarde
und muß durch steten Streiten moet door voortdurende strijd
mit Haß und mit Gefahrmet haat en met gevaar
in dieser Welt gereinigt werden.in deze wereld worden gereinigd.

10. Aria (T)

Hasse nur, hasse mich recht,Haat mij maar, haat mij maar hevig,
feindlichs Geschlecht!vijandig geslacht!
Christum gläubig zu umfassen,Om Christus gelovig te kunnen omarmen,
will ich alle Freude lassen.wil ik afzien van alle vreugde.

11. Recitatief (A)

Ich fühle schon im Geist,Ik voel al in mijn geest
wie Christus mirhoe Christus mij
der Liebe Süßigkeit erweistde zoetheid van zijn liefde schenkt
und mich mit Manna speist,en mij met manna voedt,
damit sich unter uns allhieropdat hier onder ons
die brüderliche Treuede broederlijke trouw
stets stärke und verneue.steeds sterker wordt en zich vernieuwt.

12. Aria (A)

Liebt, ihr Christen, in der Tat!Heb daadwerkelijk lief, o christenen!
Jesus stirbet für die Brüder,Jezus sterft voor de broeders,
und sie sterben für sich wieder,en zij sterven weer voor elkaar,
weil er sich verbunden hat.omdat hij zich met hen heeft verbonden.

13. Recitatief (T)

So soll die ChristenheitZo moeten de christenen
die Liebe Gottes preisende liefde van God prijzen
und sie an sich erweisen:en die ook elkaar betonen,
bis in die Ewigkeittotdat de hemelen van vrome zielen
die Himmel frommer Seelentot in eeuwigheid
Gott und sein Lob erzählen.van God en zijn lof vertellen.

14. Koraal

Es danke, Gott, und lobe dichMoge het volk u, God,
das Volk in guten Taten;prijzen met goede daden;
das Land bringt Frucht und bessert sich,het land brengt vrucht voort en herstelt,
dein Wort ist wohlgeraten.uw woord is goed terechtgekomen.
Uns segne Vater und der Sohn,Moge de Vader en de Zoon ons zegenen
uns segne Gott, der Heilge Geist,moge God de Heilige Geest ons zegenen,
dem alle Welt die Ehre tu,moge iedereen hem eren,
für ihm sich fürchte allermeisthem het allereerst vrezen
und sprech von Herzen: Amen.en van harte Amen zeggen.
  
Libretto: onbekend Vertaling: Ria van Hengel

Kale tekst origineel

1. Koor

»Die Himmel erzählen die Ehre Gottes,
und die Feste verkündiget
seiner Hände Werk. 
Es ist keine Sprache noch Rede,
da man nicht ihre Stimme höre.«

2. Recitatief (T)

So läßt sich Gott nicht unbezeuget!
Natur und Gnade redt alle Menschen an:
Dies alles hat ja Gott getan,
daß sich die Himmel regen
und Geist und Körper sich bewegen.
Gott selbst hat sich zu euch geneiget
und ruft durch Boten ohne Zahl:
Auf! kommt zu meinem Liebesmahl!

3. Aria (S)

Hört, ihr Völker, Gottes Stimme,
eilt zu seinem Gnadenthron!
  Aller Dinge Grund und Ende
  ist sein eingeborner Sohn,
  daß sich alles zu ihm wende.

4. Recitatief (B)

Wer aber hört,
da sich der größte Haufen
zu andern Göttern kehrt?
Der ältste Götze eigner Lust
beherrscht der Menschen Brust.
Die Weisen brüten Torheit aus,
und Belial sitzt wohl in Gottes Haus,
weil auch die Christen selbst von Christo laufen.

5. Aria (B)

Fahr hin, abgöttische Zunft!
  Sollt sich die Welt gleich verkehren,
  will ich doch Christum verehren,
  er ist das Licht der Vernunft.
 

6. Recitatief (A)

Du hast uns, Herr,
von allen Straßen zu dir geruft
als wir im Finsternis der Heiden saßen,
und, wie das Licht die Luft
belebet und erquickt,
uns auch erleuchtet und belebet,
ja mit dir selbst gespeiset und getränket
und deinen Geist geschenket,
der stets in unserm Geiste schwebet.
Drum sei dir dies Gebet demütigst zugeschickt:

7. Koraal

Es woll uns Gott genädig sein
und seinen Segen geben;
sein Antlitz uns mit hellem Schein
erleucht zum ewgen Leben,
daß wir erkennen seine Werk,
und was ihm lieb auf Erden,
und Jesus Christus Heil und Stärk
bekannt den Heiden werden
und sie zu Gott bekehren.

8. Sinfonia



9. Recitatief (B)

Gott segne noch die treue Schar,
damit sie seine Ehre
durch Glauben, Liebe, Heiligkeit
erweise und vermehre.
Sie ist der Himmel auf der Erden
und muß durch steten Streit
mit Haß und mit Gefahr
in dieser Welt gereinigt werden.

10. Aria (T)

Hasse nur, hasse mich recht,
feindlichs Geschlecht!
  Christum gläubig zu umfassen,
  will ich alle Freude lassen.

11. Recitatief (A)

Ich fühle schon im Geist,
wie Christus mir
der Liebe Süßigkeit erweist
und mich mit Manna speist,
damit sich unter uns allhier
die brüderliche Treue
stets stärke und verneue.

12. Aria (A)

Liebt, ihr Christen, in der Tat!
  Jesus stirbet für die Brüder,
  und sie sterben für sich wieder,
  weil er sich verbunden hat.

13. Recitatief (T)

So soll die Christenheit
die Liebe Gottes preisen
und sie an sich erweisen:
bis in die Ewigkeit
die Himmel frommer Seelen
Gott und sein Lob erzählen.

14. Koraal

Es danke, Gott, und lobe dich
das Volk in guten Taten;
das Land bringt Frucht und bessert sich,
dein Wort ist wohlgeraten.
Uns segne Vater und der Sohn,
uns segne Gott, der Heilge Geist,
dem alle Welt die Ehre tu,
für ihm sich fürchte allermeist
und sprech von Herzen: Amen.


Libretto: onbekend
	

Kale tekst Nederlandse vertaling

1. Koor

De hemelen vertellen van de eer van God
en het uitspansel verkondigt
het werk van zijn handen.
Er is geen taal, geen spraak
waarin hun stem niet te horen is.

2. Recitatief (T)

God laat zich dus niet onbetuigd!
Natuur en genade spreken tot alle mensen,
want dit alles heeft God gedaan
zodat de hemelen zich verroeren
en geest en lichaam in beweging komen.
God zelf heeft zich naar jullie toe gebogen
en roept via talloze boodschappers:
Kom, kom naar mijn liefdesmaal!

3. Aria (S)

Luister, volkeren, naar Gods stem,
haast je naar zijn genadetroon!
De basis en het doel van alle dingen
is zijn eniggeboren Zoon,
laat iedereen zich tot hem wenden.

4. Recitatief (B)

Maar wie luistert er
nu de grote massa
zich tot andere goden wendt?
De oudste afgod, de eigen lust,
beheerst het hart van de mensen.
De wijzen broeden dwaasheid uit
en Satan zit in het huis van God,
want ook de christenen zelf lopen bij Christus weg.

5. Aria (B)

Verdwijn, afgodenbende!
Ook al zou de wereld veranderen,
ik wil Christus vereren,
hij is het licht van het verstand.

6. Recitatief (A)

U hebt ons, Heer,
uit alle straten naar u toe geroepen
toen wij in de heidense duisternis zaten,
en zoals het licht de lucht
tot leven brengt en verkwikt,
zo hebt u ook ons verlicht en tot leven gebracht,
ja, ons met uzelf gevoed en gelaafd
en ons uw Geest geschonken,
die altijd in onze geest zweeft.
Daarom sturen wij u deemoedig dit gebed:

7. Koraal

Moge God ons genadig zijn
en ons zijn zegen geven;
moge zijn aangezicht ons met zijn heldere glans
bijlichten naar het eeuwige leven,
zodat wij zien wat hij doet
en wat hem op aarde dierbaar is,
en zodat het heil en de kracht van Jezus Christus,
bekend worden onder de heidenen
en zij zich tot God bekeren.

8. Sinfonia



9. Recitatief (B)

Moge God ook de trouwe schare zegenen,
opdat ze zijn eer
door geloof, liefde en heiligheid
prijst en verhoogt.
Zij is de hemel op aarde
en moet door voortdurende strijd
met haat en met gevaar
in deze wereld worden gereinigd.

10. Aria (T)

Haat mij maar, haat mij maar hevig,
vijandig geslacht!
Om Christus gelovig te kunnen omarmen,
wil ik afzien van alle vreugde.

11. Recitatief (A)

Ik voel al in mijn geest
hoe Christus mij
de zoetheid van zijn liefde schenkt
en mij met manna voedt,
opdat hier onder ons
de broederlijke trouw
steeds sterker wordt en zich vernieuwt.

12. Aria (A)

Heb daadwerkelijk lief, o christenen!
Jezus sterft voor de broeders,
en zij sterven weer voor elkaar,
omdat hij zich met hen heeft verbonden.

13. Recitatief (T)

Zo moeten de christenen
de liefde van God prijzen
en die ook elkaar betonen,
totdat de hemelen van vrome zielen
tot in eeuwigheid
van God en zijn lof vertellen.

14. Koraal

Moge het volk u, God,
prijzen met goede daden;
het land brengt vrucht voort en herstelt,
uw woord is goed terechtgekomen.
Moge de Vader en de Zoon ons zegenen
moge God de Heilige Geest ons zegenen,
moge iedereen hem eren,
hem het allereerst vrezen
en van harte Amen zeggen.


		Vertaling: Ria van Hengel