naar de bespreking van BWV 75

Die Elenden sollen essen (BWV 75)

Johann Sebastian Bach

Kale tekst origineel

1. Koor

»Die Elenden sollen essen,
daß sie satt werden,
  und die nach dem Herrn fragen,
  werden ihn preisen.
Euer Herz soll ewiglich leben.«

2. Recitatief (B)

Was hilft des Purpurs Majestät,
da sie vergeht?
Was hilft der größte Überfluß,
weil alles, so wir sehen,
verschwinden muß?
Was hilft der Kützel eitler Sinnen,
denn unser Leib muß selbst von hinnen?
Ach, wie geschwind ist es geschehen,
daß Reichtum, Wollust, Pracht
den Geist zur Hölle macht!

3. Aria (T)

Mein Jesus soll mein alles sein!
  Mein Purpur ist sein teures Blut,
  er selbst mein allerhöchstes Gut,
  und seines Geistes Liebesglut
  mein allersüßster Freudenwein.

4. Recitatief (T)

Gott stürzet und erhöhet
in Zeit und Ewigkeit.
Wer in der Welt den Himmel sucht,
wird dort verflucht.
Wer aber hier die Hölle überstehet,
wird dort erfreut.

5. Aria (S)

Ich nehme mein Leiden mit Freuden auf mich.
  Wer Lazarus' Plagen
  geduldig ertragen,
  den nehmen die Engel zu sich.

6. Recitatief (S)

Indes schenkt Gott ein gut Gewissen,
dabei ein Christe kann
ein kleines Gut mit großer Lust genießen.
Ja, führt er auch durch lange Not
zum Tod,
so ist es doch am Ende wohlgetan.

7. Koraal

Was Gott tut, das ist wohlgetan;
muß ich den Kelch gleich schmecken,
der bitter ist nach meinem Wahn,
laß ich mich doch nicht schrecken,
weil doch zuletzt
ich werd ergötzt
mit süßem Trost im Herzen;
da weichen alle Schmerzen.

8. Sinfonia



9. Recitatief (A)

Nur eines kränkt
ein christliches Gemüte:
wenn es an seines Geistes Armut denkt.
Es gläubt zwar Gottes Güte,
die alles neu erschafft;
doch mangelt ihm die Kraft,
dem überirdschen Leben
das Wachstum und die Frucht zu geben.

10. Aria (A)

Jesus macht mich geistlich reich.
Kann ich seinen Geist empfangen,
will ich weiter nichts verlangen;
denn mein Leben wächst zugleich.

11. Recitatief (B)

Wer nur in Jesu bleibt,
die Selbstverleugnung treibt,
daß er in Gottes Liebe
sich gläubig übe,
hat, wenn das Irdische verschwunden,
sich selbst und Gott gefunden.

12. Aria (B)

Mein Herze glaubt und liebt.
  Denn Jesu süße Flammen,
  aus den' die meinen stammen,
  gehn über mich zusammen,
  weil er sich mir ergibt.

13. Recitatief (T)

O Armut, der kein Reichtum gleicht!
wenn aus dem Herzen
die ganze Welt entweicht
und Jesus nur allein regiert.
So wird ein Christ zu Gott geführt!
Gib, Gott, daß wir es nicht verscherzen!

14. Koraal

Was Gott tut, das ist wohlgetan,
dabei will ich verbleiben.
Es mag mich auf die rauhe Bahn
Not, Tod und Elend treiben;
so wird Gott mich
ganz väterlich
in seinen Armen halten;
drum laß ich ihn nur walten.


Libretto: onbekend
	

Kale tekst Nederlandse vertaling

1. Koor

"De ellendigen zullen eten,
zodat ze verzadigd worden
en wie naar de Heer vragen,
zullen hem prijzen.
Jullie hart zal eeuwig leven."

2. Recitatief (B)

Wat heb je aan de majesteit van het purper,
ze vergaat immers?
Wat heb je aan de grootste overvloed,
want alles wat wij zien
moet toch verdwijnen?
Wat heb je aan de prikkeling van ijdele zinnen,
want ons lichaam zelf moet toch weg van hier?
Ach, hoe gemakkelijk maken
rijkdom, wellust, kracht,
de geest tot een hel!

3. Aria (T)

Mijn Jezus moet mijn alles zijn!
Mijn purper is zijn dierbare bloed,
hijzelf is mijn allerhoogste goed,
en de liefdesgloed van zijn geest
is mijn allerzoetste vreugdewijn.

4. Recitatief (T)

God brengt ten val en verhoogt
in tijd en eeuwigheid.
Wie in de wereld de hemel zoekt,
wordt daarginds vervloekt.
Maar wie hier de hel doorstaat,
wordt daarginds verblijd.

5. Aria (S)

Ik neem mijn lijden met vreugde op mij.
Wie de kwellingen van Lazarus
geduldig heeft verdragen,
die nemen de engelen tot zich.

6. Recitatief (S)

Maar God schenkt een goed geweten,
waarmee een christen van iets kleins
met veel plezier kan genieten.
Ja, al leidt hij ons ook via lang lijden
naar de dood,
ten slotte is het toch welgedaan.

7. Koraal

Wat God doet, dat is welgedaan;
ook al moet ik de beker drinken
die ik bitter waan,
ik laat me niet afschrikken,
want uiteindelijk
word ik verblijd
met zoete troost in mijn hart;
dan verdwijnen alle smarten.

8. Sinfonia



9. Recitatief (A)

Slechts één ding verzwakt
het hart van een christen:
als het aan zijn geestelijke armoede denkt.
Het gelooft wel in Gods goedheid,
die alles nieuw maakt;
maar het mist de kracht
om het bovenaardse leven
te laten groeien en vrucht dragen.

10. Aria (A)

Jezus maakt mij geestelijk rijk.
Als ik zijn geest kan ontvangen,
dan verlang ik verder niets meer;
want dan wordt mijn leven verrijkt.

11. Recitatief (B)

Wie maar bij Jezus blijft,
zichzelf verloochent,
en zich in Gods liefde
gelovig oefent,
die heeft, als het aardse is verdwenen,
zichzelf en God gevonden.

12. Aria (B)

Mijn hart gelooft en heeft lief.
Want de zoete vlammen van Jezus,
waaruit de mijne voortkomen,
spreiden zich over mij uit
omdat hij zichzelf aan mij schenkt.

13. Recitatief (T)

O armoede, waar geen rijkdom aan kan tippen!
als de hele wereld
uit het hart verdwijnt
en alleen Jezus regeert.
Dan wordt een christen naar God geleid!
Geef, God, dat wij het niet verspelen!

14. Koraal

Wat God doet, dat is welgedaan,
dat wil ik vasthouden;
al word ik op de ruwe weg
voortgejaagd door nood, dood en ellende,
God zal mij
heel vaderlijk
in zijn armen houden,
daarom laat ik hem maar regeren.


		Vertaling: Ria van Hengel