naar de bespreking van BWV 248VI
Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben (BWV 248VI)
Johann Sebastian Bach
54. (1) Koor | |
|---|---|
| Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben, | Heer, als de trotse vijanden briesen, |
| so gib, daß wir im festen Glauben | geef dan dat wij in een vast geloof |
| nach deiner Macht und Hülfe sehn! | uitzien naar uw macht en hulp! |
| Wir wollen dir allein vertrauen, | Wij willen alleen op u vertrouwen, |
| so können wir den scharfen Klauen | dan kunnen wij aan de scherpe klauwen |
| des Feindes unversehrt entgehn. | van de vijand ongedeerd ontkomen. |
55. (2) Recitatief (Evangelist en Herodes) | |
| »Da berief Herodes die Weisen heimlich | Daarop riep Herodes de wijzen in het geheim |
| und erlernet mit Fleiß von ihnen, | bij zich en hij wilde heel graag van hen weten |
| wenn der Stern erschienen wäre? | wanneer de ster was verschenen. |
| Und weiset sie gen Bethlehem und sprach: | En hij stuurde hen naar Bethlehem en sprak: |
| (B) Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein, | Ga en doe nauwkeurig onderzoek naar het kindje, |
| und wenn ihrs findet, sagt mirs wieder, | en als jullie het vinden, kom het mij dan vertellen, |
| daß ich auch komme und es anbete.« | opdat ook ik erheen kan gaan om het te aanbidden. |
56. (3) Recitatief (S) | |
| Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen, | O valserik, probeer jij maar de Heer te vernietigen, |
| nimm alle falsche List, | gebruik maar alle valse listen |
| dem Heiland nachzustellen; | om de Heiland te vervolgen; |
| der, dessen Kraft kein Mensch ermißt, | hij wiens kracht geen mens kan meten |
| bleibt doch in sichrer Hand. | blijft toch in veilige handen. |
| Dein Herz, dein falsches Herz ist schon, | Jouw hart, jouw valse hart met al zijn listen |
| nebst aller seiner List, des Höchsten Sohn, | is bij de Zoon van de Allerhoogste, |
| den du zu stürzen suchst, sehr wohl bekannt. | die jij ten val wil brengen, heel goed bekend. |
57. (4) Aria (S) | |
| Nur ein Wink von seinen Händen | Slechts een wenk van zijn handen |
| stürzt ohnmächtger Menschen Macht. | breekt de macht van machteloze mensen. |
| Hier wird alle Kraft verlacht! | Hier wordt alle kracht uitgelachen! |
| Spricht der Höchste nur ein Wort, | De Allerhoogste hoeft maar één woord te spreken |
| seiner Feinde Stolz zu enden, | om een eind te maken aan de trots van zijn vijanden, |
| o, so müssen sich sofort | en o, onmiddellijk zullen |
| Sterblicher Gedanken wenden. | de gedachten van stervelingen veranderen. |
58. (5) Recitatief (Evangelist) | |
| »Als sie nun den König gehöret hatten, | Toen ze naar de koning hadden geluisterd, |
| zogen sie hin. Und siehe, | gingen zij op weg. En zie, |
| der Stern, den sie im Morgenlande gesehen hatten, | de ster die ze in het oosten hadden gezien, |
| ging für ihnen hin, bis daß er kam und stund | ging voor hen uit totdat hij stil bleef staan |
| oben über, da das Kindlein war. | boven de plaats waar het kindje was. |
| Da sie den Stern sahen, | Toen ze de ster zagen, |
| wurden sie hoch erfreuet | verheugden zij zich zeer |
| und gingen in das Haus | en ze gingen naar binnen |
| und funden das Kindlein mit Maria, seiner Mutter, | en vonden het kindje met Maria, zijn moeder, |
| und fielen nieder und beteten es an | en ze vielen neer en aanbaden het |
| und täten ihre Schätze auf | en ze haalden hun kostbaarheden tevoorschijn |
| und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen.« | en schonken het goud, wierook en mirre. |
59. (6) Koraal | |
| Ich steh an deiner Krippen hier, | Ik sta hier bij jouw kribbe |
| o Jesulein, mein Leben; | o Jezuskind, mijn leven; |
| ich komme, bring und schenke dir, | ik kom je brengen en schenken |
| was du mir hast gegeben. | wat jij mij hebt gegeven. |
| Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn, | Neem het aan, het zijn mijn geest en mijn denken, |
| Herz, Seel und Mut, nimm alles hin, | mijn hart, ziel en gemoed, neem het allemaal |
| und laß dirs wohlgefallen! | en laat het je behagen! |
60. (7) Recitatief (Evangelist) | |
| »Und Gott befahl ihnen im Traum, | En God droeg hun in hun droom op |
| daß sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken, | niet naar Herodes terug te gaan, |
| und zogen durch einen andern Weg | en zij reisden via een andere route |
| wieder in ihr Land.« | terug naar hun land. |
61. (8) Recitatief (T) | |
| So geht! Genug, | Ga dan maar! Het is genoeg |
| mein Schatz geht nicht von hier, | dat mijn schat hier niet weggaat, |
| er bleibet da bei mir, | hij blijft bij mij |
| ich will ihn auch nicht von mir lassen. | en ik wil hem ook niet loslaten. |
| Sein Arm wird mich aus Lieb | Zijn armen zullen mij uit liefde |
| mit sanftmutsvollem Trieb | en met zachtmoedigheid |
| und größter Zärtlichkeit umfassen; | en grote tederheid omsluiten; |
| er soll mein Bräutigam verbleiben, | hij zal mijn bruidegom blijven, |
| ich will ihm Brust und Herz verschreiben. | aan hem wil ik mijn ziel en mijn hart wijden. |
| Ich weiß gewiß, er liebet mich, | Ik ben er zeker van dat hij mij liefheeft, |
| mein Herz liebt ihn auch inniglich | mijn hart heeft hem ook innig lief |
| und wird ihn ewig ehren. | en zal hem eeuwig eren. |
| Was könnte mich nun für ein Feind | Welke vijand zou mij |
| bei solchem Glück versehren! | in dit grote geluk kwaad kunnen doen! |
| Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund; | U, Jezus, bent en blijft mijn vriend, |
| und werd ich ängstlich zu dir flehn: | en als ik angstig smeek: |
| Herr, hilf!, so laß mich Hülfe sehn! | Heer, help mij!, toon mij dan uw hulp! |
62. (9) Aria (T) | |
| Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken; | Probeer mij maar bang te maken, trotse vijanden, |
| was könnt ihr mir für Furcht erwecken? | hoe zouden jullie angst in mij kunnen wekken? |
| Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir. | Mijn schat, mijn toeverlaat is hier bij mij. |
| Ihr mögt euch noch so grimmig stellen, | Hoe woedend jullie ook tekeer gaan, |
| droht nur, mich ganz und gar zu fällen, | en dreigen mij volkomen te vernietigen, |
| doch seht! mein Heiland wohnet hier. | kijk toch: mijn Heiland woont hier. |
63. (10) Recitatief à 4 (S, A, T, B) | |
| Was will der Höllen Schrecken nun? | Wat kan de verschrikking van de hel nu uitrichten, |
| Was will uns Welt und Sünde tun, | wat kunnen wereld en zonde ons aandoen, |
| da wir in Jesu Händen ruhn? | wij rusten immers in Jezus' handen? |
64. (11) Koraal | |
| Nun seid ihr wohl gerochen | Nu is er wraak genomen |
| an eurer Feinde Schar, | op de schare van jullie vijanden, |
| denn Christus hat zerbrochen, | want Christus heeft verpletterd |
| was euch zuwider war. | wat tegen jullie was. |
| Tod, Teufel, Sünd und Hölle | Dood, duivel, zonde en hel |
| sind ganz und gar geschwächt; | zijn volkomen verzwakt; |
| bei Gott hat seine Stelle | het menselijk geslacht |
| das menschliche Geschlecht. | heeft zijn plaats bij God. |
| Libretto: Christian Friedrich Henrici (alias Picander) | Vertaling: Ria van Hengel |
Kale tekst origineel
54. (1) Koor
Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben,
so gib, daß wir im festen Glauben
nach deiner Macht und Hülfe sehn!
Wir wollen dir allein vertrauen,
so können wir den scharfen Klauen
des Feindes unversehrt entgehn.
55. (2) Recitatief (Evangelist en Herodes)
»Da berief Herodes die Weisen heimlich
und erlernet mit Fleiß von ihnen,
wenn der Stern erschienen wäre?
Und weiset sie gen Bethlehem und sprach:
(B) Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein,
und wenn ihrs findet, sagt mirs wieder,
daß ich auch komme und es anbete.«
56. (3) Recitatief (S)
Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen,
nimm alle falsche List,
dem Heiland nachzustellen;
der, dessen Kraft kein Mensch ermißt,
bleibt doch in sichrer Hand.
Dein Herz, dein falsches Herz ist schon,
nebst aller seiner List, des Höchsten Sohn,
den du zu stürzen suchst, sehr wohl bekannt.
57. (4) Aria (S)
Nur ein Wink von seinen Händen
stürzt ohnmächtger Menschen Macht.
Hier wird alle Kraft verlacht!
Spricht der Höchste nur ein Wort,
seiner Feinde Stolz zu enden,
o, so müssen sich sofort
Sterblicher Gedanken wenden.
58. (5) Recitatief (Evangelist)
»Als sie nun den König gehöret hatten,
zogen sie hin. Und siehe,
der Stern, den sie im Morgenlande gesehen hatten,
ging für ihnen hin, bis daß er kam und stund
oben über, da das Kindlein war.
Da sie den Stern sahen,
wurden sie hoch erfreuet
und gingen in das Haus
und funden das Kindlein mit Maria, seiner Mutter,
und fielen nieder und beteten es an
und täten ihre Schätze auf
und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen.«
59. (6) Koraal
Ich steh an deiner Krippen hier,
o Jesulein, mein Leben;
ich komme, bring und schenke dir,
was du mir hast gegeben.
Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn,
Herz, Seel und Mut, nimm alles hin,
und laß dirs wohlgefallen!
60. (7) Recitatief (Evangelist)
»Und Gott befahl ihnen im Traum,
daß sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken,
und zogen durch einen andern Weg
wieder in ihr Land.«
61. (8) Recitatief (T)
So geht! Genug,
mein Schatz geht nicht von hier,
er bleibet da bei mir,
ich will ihn auch nicht von mir lassen.
Sein Arm wird mich aus Lieb
mit sanftmutsvollem Trieb
und größter Zärtlichkeit umfassen;
er soll mein Bräutigam verbleiben,
ich will ihm Brust und Herz verschreiben.
Ich weiß gewiß, er liebet mich,
mein Herz liebt ihn auch inniglich
und wird ihn ewig ehren.
Was könnte mich nun für ein Feind
bei solchem Glück versehren!
Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund;
und werd ich ängstlich zu dir flehn:
Herr, hilf!, so laß mich Hülfe sehn!
62. (9) Aria (T)
Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken;
was könnt ihr mir für Furcht erwecken?
Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir.
Ihr mögt euch noch so grimmig stellen,
droht nur, mich ganz und gar zu fällen,
doch seht! mein Heiland wohnet hier.
63. (10) Recitatief à 4 (S, A, T, B)
Was will der Höllen Schrecken nun?
Was will uns Welt und Sünde tun,
da wir in Jesu Händen ruhn?
64. (11) Koraal
Nun seid ihr wohl gerochen
an eurer Feinde Schar,
denn Christus hat zerbrochen,
was euch zuwider war.
Tod, Teufel, Sünd und Hölle
sind ganz und gar geschwächt;
bei Gott hat seine Stelle
das menschliche Geschlecht.
Libretto: Christian Friedrich Henrici (alias Picander)
Kale tekst Nederlandse vertaling
54. (1) Koor
Heer, als de trotse vijanden briesen,
geef dan dat wij in een vast geloof
uitzien naar uw macht en hulp!
Wij willen alleen op u vertrouwen,
dan kunnen wij aan de scherpe klauwen
van de vijand ongedeerd ontkomen.
55. (2) Recitatief (Evangelist en Herodes)
Daarop riep Herodes de wijzen in het geheim
bij zich en hij wilde heel graag van hen weten
wanneer de ster was verschenen.
En hij stuurde hen naar Bethlehem en sprak:
Ga en doe nauwkeurig onderzoek naar het kindje,
en als jullie het vinden, kom het mij dan vertellen,
opdat ook ik erheen kan gaan om het te aanbidden.
56. (3) Recitatief (S)
O valserik, probeer jij maar de Heer te vernietigen,
gebruik maar alle valse listen
om de Heiland te vervolgen;
hij wiens kracht geen mens kan meten
blijft toch in veilige handen.
Jouw hart, jouw valse hart met al zijn listen
is bij de Zoon van de Allerhoogste,
die jij ten val wil brengen, heel goed bekend.
57. (4) Aria (S)
Slechts een wenk van zijn handen
breekt de macht van machteloze mensen.
Hier wordt alle kracht uitgelachen!
De Allerhoogste hoeft maar één woord te spreken
om een eind te maken aan de trots van zijn vijanden,
en o, onmiddellijk zullen
de gedachten van stervelingen veranderen.
58. (5) Recitatief (Evangelist)
Toen ze naar de koning hadden geluisterd,
gingen zij op weg. En zie,
de ster die ze in het oosten hadden gezien,
ging voor hen uit totdat hij stil bleef staan
boven de plaats waar het kindje was.
Toen ze de ster zagen,
verheugden zij zich zeer
en ze gingen naar binnen
en vonden het kindje met Maria, zijn moeder,
en ze vielen neer en aanbaden het
en ze haalden hun kostbaarheden tevoorschijn
en schonken het goud, wierook en mirre.
59. (6) Koraal
Ik sta hier bij jouw kribbe
o Jezuskind, mijn leven;
ik kom je brengen en schenken
wat jij mij hebt gegeven.
Neem het aan, het zijn mijn geest en mijn denken,
mijn hart, ziel en gemoed, neem het allemaal
en laat het je behagen!
60. (7) Recitatief (Evangelist)
En God droeg hun in hun droom op
niet naar Herodes terug te gaan,
en zij reisden via een andere route
terug naar hun land.
61. (8) Recitatief (T)
Ga dan maar! Het is genoeg
dat mijn schat hier niet weggaat,
hij blijft bij mij
en ik wil hem ook niet loslaten.
Zijn armen zullen mij uit liefde
en met zachtmoedigheid
en grote tederheid omsluiten;
hij zal mijn bruidegom blijven,
aan hem wil ik mijn ziel en mijn hart wijden.
Ik ben er zeker van dat hij mij liefheeft,
mijn hart heeft hem ook innig lief
en zal hem eeuwig eren.
Welke vijand zou mij
in dit grote geluk kwaad kunnen doen!
U, Jezus, bent en blijft mijn vriend,
en als ik angstig smeek:
Heer, help mij!, toon mij dan uw hulp!
62. (9) Aria (T)
Probeer mij maar bang te maken, trotse vijanden,
hoe zouden jullie angst in mij kunnen wekken?
Mijn schat, mijn toeverlaat is hier bij mij.
Hoe woedend jullie ook tekeer gaan,
en dreigen mij volkomen te vernietigen,
kijk toch: mijn Heiland woont hier.
63. (10) Recitatief à 4 (S, A, T, B)
Wat kan de verschrikking van de hel nu uitrichten,
wat kunnen wereld en zonde ons aandoen,
wij rusten immers in Jezus' handen?
64. (11) Koraal
Nu is er wraak genomen
op de schare van jullie vijanden,
want Christus heeft verpletterd
wat tegen jullie was.
Dood, duivel, zonde en hel
zijn volkomen verzwakt;
het menselijk geslacht
heeft zijn plaats bij God.
Vertaling: Ria van Hengel