Johann Sebastian Bach
Matthäus-Passion (BWV 244)
Geschreven voor Goede Vrijdag
Voor het eerst uitgevoerd: 11 apr 1727
Libretto: Christian Friedrich Henrici (alias Picander)
Solisten SATTBB koor SATB orkest str vsolo vlagamb vc trav1,2 ob1,2 obd'am1,2 obcacc1,2 cont
Totaal 69 delen, 8 koorwerken, 14 koralen
Vertaling: Ria van Hengel
beluister
Bespreking
Ik geef een meer inhoudelijke bespreking in de vorm van een printbaar pdf-bestand.
1. Koor (Koor I en II, S in ripieno)
tutti
| Chor | Koor |
| Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen, | Kom, dochters, help mij klagen, |
| sehet - Wen? - den Bräutigam, | zie - Wie? - de bruidegom, |
| seht ihn - Wie? - als wie ein Lamm! | zie hem - Hoe? - als een lam! |
| Choral | Koraal |
| O Lamm Gottes, unschuldig | O lam van God, onschuldig |
| am Stamm des Kreuzes geschlachtet, | aan de stam van het kruis geslacht, |
| Chor | Koor |
| Sehet - Was? - seht die Geduld, | Zie - Wat? - zie zijn geduld, |
| Choral | Koraal |
| allzeit erfunden geduldig, | altijd geduldig bevonden, |
| wiewohl du warest verachtet. | hoewel u werd veracht. |
| Chor | Koor |
| seht - Wohin? - auf unsre Schuld. | zie - Waarheen? - naar onze schuld. |
| Choral | Koraal |
| All Sünd hast du getragen, | Alle zonden hebt u gedragen, |
| sonst müssten wir verzagen, | anders zouden wij moeten wanhopen, |
| Chor | Koor |
| Sehet ihn aus Lieb und Huld | Zie hem uit liefde en genade |
| Holz zum Kreuze selber tragen. | het hout voor het kruis zelf dragen. |
| Choral | Koraal |
| erbarm dich unser, o Jesu. | ontferm u over ons, o Jezus. |
2. Matthäus 26:1-2
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Da Jesus diese Rede vollendet hatte, sprach er zu seinen Jüngern: | Toen Jezus deze woorden had gesproken, zei hij tegen zijn discipelen: |
| Jesus | Jezus |
| Ihr wisset, dass nach zweien Tagen Ostern wird, und des Menschen Sohn wird überantwortet werden, dass er gekreuziget werde. | Jullie weten dat het over twee dagen Pasen is en dat de mensenzoon zal worden overgeleverd om gekruisigd te worden. |
3. (I en II) Koraal
tutti
| Herzliebster Jesu, was hast du verbrochen, | Allerliefste Jezus, wat hebt u misdaan |
| dass man ein solch scharf Urteil hat gesprochen? | dat men zo'n hard vonnis heeft uitgesproken? |
| Was ist die Schuld, in was für Missetaten | Wat is uw schuld, in wat voor misdaden |
| bist du geraten? | bent u terecht gekomen? |
4. Matthäus 26:3-13
tenor 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Da versammleten sich die Hohenpriester und Schriftgelehrten und die Ältesten im Volk in den Palast des Hohenpriesters, der da hieß Kaiphas, und hielten Rat, wie sie Jesum mit Listen griffen und töteten. Sie sprachen aber: | Toen kwamen de hogepriesters en de schriftgeleerden en de oudsten van het volk bij elkaar in het paleis van de hogepriester, die Kajafas heette, en ze overlegden hoe ze Jezus met een list konden grijpen en doden. En ze zeiden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Ja nicht auf das Fest, auf dass nicht ein Aufruhr werde im Volk. | In geen geval op het feest, want er moet geen opschudding komen onder het volk. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da nun Jesus war zu Bethanien, im Hause Simonis des Aussätzigen, trat zu ihm ein Weib, die hatte ein Glas mit köstlichem Wasser und goß es auf sein Haupt, da er zu Tische saß. | Toen Jezus nu in Bethanië was, in het huis van Simon de melaatse, kwam er een vrouw naar hem toe, zij had een flesje kostbaar water bij zich en goot dat uit over zijn hoofd terwijl hij aan tafel zat. |
| Da das seine Jünger sahen, wurden sie unwillig und sprachen: | Toen zijn discipelen dat zagen, ergerden ze zich en zeiden: |
| Chor I | Koor I |
| Wozu dienet dieser Unrat? Dieses Wasser hätte mögen teuer verkauft und den Armen gegeben werden. | Waar is die verspilling goed voor? Dit water had beter duur verkocht en aan de armen gegeven kunnen worden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da das Jesus merkete, sprach er zu ihnen: | Toen Jezus dat merkte, zei hij: |
| Jesus | Jezus |
| Was bekümmert ihr das Weib? Sie hat ein gut Werk an mir getan. Ihr habet allezeit Armen bei euch, mich aber habt ihr nicht allezeit. Dass sie dies Wasser hat auf meinen Leib gegossen, hat sie getan, dass man mich begraben wird. Wahrlich, ich sage euch: Wo dies Evangelium geprediget wird in der ganzen Welt, da wird man auch sagen zu ihrem Gedächtnis, was sie getan hat. | Waarom maken jullie je druk over die vrouw? Ze heeft iets goeds voor mij gedaan! Armen hebben jullie altijd bij je, maar mij hebben jullie niet altijd! Dat zij dit water over mijn lichaam heeft gegoten, heeft ze gedaan voor mijn begrafenis. Voorwaar, ik zeg jullie: waar dit evangelie wordt gepredikt over de hele wereld, daar zal men ook tot haar nagedachtenis vertellen wat zij gedaan heeft. |
5. (I) Arioso (A)
strijkers, traverso 1/2, continuo
| Du lieber Heiland du, | O lieve Heiland, |
| wenn deine Jünger töricht streiten, | terwijl uw discipelen dwaas ruziën |
| dass dieses fromme Weib | omdat deze vrome vrouw |
| mit Salben deinen Leib | met een zalving uw lichaam |
| um Grabe will bereiten, | op het graf wil voorbereiden; |
| so lasse mir inzwischen zu, | staat u mij dan intussen toe |
| von meiner Augen Tränenflüßen | water van de tranen uit mijn ogen |
| ein Wasser auf dein Haupt zu gießen. | op uw hoofd te gieten. |
6. (I) Aria (A)
alt, traverso 1/2, continuo
| Buß und Reu | Spijt en berouw |
| knirscht das Sündenherz entzwei. | knakken het zondige hart in tweeën. |
| Dass die Tropfen meiner Zähren | Mogen de druppels van mijn tranen |
| angenehme Spezerei, | een aangename specerij worden |
| treuer Jesu, dir gebären. | voor u, trouwe Jezus. |
7. Matthäus 26:14-16
tenor 1, bas 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Da ging hin der Zwölfen einer mit Namen Judas Ischarioth zu den Hohenpriestern und sprach: | Toen ging een van de twaalf, die Judas Iskariot heette, naar de hogepriesters en zei: |
| Judas | Judas |
| Was wollt ihr mir geben? Ich will ihn euch verraten. | Wat geeft u mij als ik hem aan u verraad? |
| Evangelist | Evangelist |
| Und sie boten ihm dreißig Silberlinge. | En ze boden hem dertig zilverlingen. |
| Und von dem an suchte er Gelegenheit, | En vanaf dat moment zocht hij een gelegenheid |
| dass er ihn verriete. | om hem te verraden. |
8. (II) Aria (S)
sopraan, strijkers, traverso 1/2, continuo
| Blute nur, du liebes Herz. | Bloed nu maar, lief hart. |
| Ach, ein Kind, das du erzogen, | Ach, een kind dat jij hebt grootgebracht, |
| das an deiner Brust gesogen, | dat aan jouw borst heeft gedronken, |
| droht den Pfleger zu ermorden; | dreigt de verzorger te vermoorden, |
| denn es ist zur Schlange worden. | want het is een slang geworden. |
9. Matthäus 26:17-22
tenor 1, bas 1, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo 1/2, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Aber am ersten Tage der süßen Brot traten die Jünger zu Jesu und sprachen zu ihm: | En op de eerste dag van het ongezuurde brood kwamen de discipelen naar Jezus toe en vroegen hem: |
| Chor I | Koor I |
| Wo willst du, dass wir dir bereiten, das Osterlamm zu essen? | Waar wilt u dat wij het paaslam voor u bereiden? |
| Evangelist | Evangelist |
| Er sprach: | Hij zei: |
| Jesus | Jezus |
| Gehet hin in die Stadt zu einem und sprecht zu ihm: ‘Der Meister lässt dir sagen, meine Zeit ist hier, ich will bei dir die Ostern halten mit meinen Jüngern.’ | Ga naar de stad naar die en die man en zeg tegen hem: 'De meester laat u weten: Mijn tijd is gekomen, ik wil bij u het paasfeest vieren met mijn discipelen.' |
| Evangelist | Evangelist |
| Und die Jünger täten, wie ihnen Jesus befohlen hatte, und bereiteten das Osterlamm. | En de discipelen deden wat Jezus hun had opgedragen en bereidden het paaslam. |
| Und am Abend satzte er sich zu Tische mit den Zwölfen. Und da sie aßen, sprach er: | En die avond ging hij aan tafel zitten met de twaalf. En terwijl ze aten, zei hij: |
| Jesus | Jezus |
| Wahrlich, ich sage euch, einer unter euch wird mich verraten. | Voorwaar, ik zeg jullie, een van jullie zal mij verraden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und sie wurden sehr betrübt und huben an, | En ze werden zeer bedroefd |
| ein jeglicher unter ihnen, und sagten zu ihm: | en vroegen stuk voor stuk: |
| Chor I | Koor I |
| Herr, bin ich's? | Heer, ben ik het? |
10. (I en II) Koraal
tutti
| Ich bin's, ich sollte büßen, | Ik ben het, ik zou moeten boeten |
| an Händen und an Füßen | aan handen en aan voeten |
| gebunden in der Höll, | vastgebonden in de hel, |
| die Geißeln und die Banden | de gesels en de boeien |
| und was du ausgestanden, | en wat u hebt doorgemaakt |
| das hat verdienet meine Seel. | dat heeft míjn ziel verdiend. |
11. Matthäus 26:23-29
tenor 1, bas 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Er antwortete und sprach: | Hij antwoordde: |
| Jesus | Jezus |
| Der mit der Hand mit mir in die Schüssel tauchet, der wird mich verraten. Des Menschen Sohn gehet zwar dahin, wie von ihm geschrieben stehet; doch wehe dem Menschen, durch welchen des Menschen Sohn verraten wird, es wäre ihm besser, dass derselbige Mensch noch nie geboren wäre. | Degene die zijn hand tegelijk met mij in de schaal doopt, die zal mij verraden. De mensenzoon zal weliswaar sterven zoals dat over hem geschreven staat; maar wee de mens door wie de mensenzoon wordt verraden, het zou beter voor hem zijn als die mens nooit was geboren. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da antwortete Judas, der ihn verriet, und sprach: | Toen antwoordde Judas, die hem zou verraden: |
| Judas | Judas |
| Bin ich's, Rabbi? | Ben ik het, rabbi? |
| Evangelist | Evangelist |
| Er sprach zu ihm: | Hij antwoordde: |
| Jesus | Jezus |
| Du sagest's. | Je zegt het. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da sie aber aßen, nahm Jesus das Brot, dankete und brach's und gab's den Jüngern und sprach: | En toen ze aten, nam Jezus het brood, dankte en brak het en gaf het aan de discipelen en zei: |
| Jesus | Jezus |
| Nehmet, esset, das ist mein Leib. | Neem, eet, dit is mijn lichaam. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und er nahm den Kelch und dankete, gab ihnen den und sprach: | En hij nam de beker en dankte, gaf hem aan hen en zei: |
| Jesus | Jezus |
| Trinket alle daraus; das ist mein Blut des neuen Testaments, welches vergossen wird für viele zur Vergebung der Sünden. Ich sage euch, ich werde von nun an nicht mehr von diesem Gewächs des Weinstocks trinken bis an den Tag, da ich's neu trinken werde mit euch in meines Vaters Reich. | Drink hier allemaal uit; dit is mijn bloed van het nieuwe testament, dat vergoten wordt voor velen tot vergeving der zonden. Ik zeg jullie: van nu af zal ik niet meer van deze vrucht van de wijnstok drinken tot aan de dag waarop ik het opnieuw met jullie zal drinken in het rijk van mijn vader. |
12. (I) Arioso (S)
sopraan, hobo d'amore 1/2, continuo
| Wiewohl mein Herz in Tränen schwimmt, | Hoewel mijn hart in tranen drijft |
| dass Jesus von uns Abschied nimmt, | omdat Jezus afscheid van ons neemt, |
| so macht mich doch sein Testament erfreut, | word ik toch blij van zijn testament, |
| sein Fleisch und Blut, o Kostbarkeit, | zijn vlees en bloed, o kostbaarheid, |
| vermacht er mir in meine Hände. | geeft hij mij als erfenis in handen. |
| Wie er es auf der Welt mit denen Seinen | Zoals hij in de wereld voor de zijnen |
| nicht böse können meinen, | nooit kwaad wilde, |
| so liebt er sie bis an das Ende. | zo heeft hij hen lief tot aan het einde. |
13. (I) Aria (S)
hobo d'amore 1/2, continuo
| Ich will dir mein Herze schenken, | Ik wil u mijn hart schenken, |
| senke dich, mein Heil, hinein. | daal erin af, mijn heil. |
| Ich will mich in dir versenken; | Ik wil in u verzinken; |
| ist dir gleich die Welt zu klein, | als de aarde voor u te klein is, |
| ei, so sollst du mir allein | nou, dan moet u voor mij alleen |
| mehr als Welt und Himmel sein. | meer dan aarde en hemel zijn. |
14. Matthäus 26:30-32
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und da sie den Lobgesang gesprochen hatten, gingen sie hinaus an den Ölberg. Da sprach Jesus zu ihnen: | En toen ze de lofzang hadden uitgesproken, gingen ze naar de Olijfberg. En Jezus zei: |
| Jesus | Jezus |
| In dieser Nacht werdet ihr euch alle ärgern an mir. Denn es stehet geschrieben: ‘Ich werde den Hirten schlagen und die Schafe der Herde werden sich zerstreuen.’ Wann ich aber auferstehe, will ich vor euch hingehen in Galiläam. | In deze nacht zullen jullie je allemaal aan mij ergeren. Want er staat geschreven: 'Ik zal de herder doodslaan en de schapen van zijn kudde zullen verstrooid worden.' Maar als ik opsta, zal ik jullie voorgaan naar Galilea. |
15. (I en II) Koraal
tutti
| Erkenne mich, mein Hüter, | Zie mij aan, mijn beschermer, |
| mein Hirte, nimm mich an, | mijn herder, aanvaard mij, |
| von dir, Quell aller Güter, | door u, bron van alle weldaden, |
| ist mir viel Guts getan, | heb ik veel goeds ontvangen, |
| dein Mund hat mich gelabet, | uw mond heeft mij gelaafd |
| mit Milch und süßer Kost, | met melk en zoete kost, |
| dein Geist hat mich begabet | uw geest heeft mij geschonken |
| mit mancher Himmelslust. | veel hemelse vreugden. |
16. Matthäus 26:33-35
tenor 1, bas 1, bas 2, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Petrus aber antwortete und sprach zu ihm: | En Petrus antwoordde: |
| Petrus | Petrus |
| Wenn sie auch alle sich an dir ärgerten, | Ook al ergeren ze zich allemaal aan u, |
| so will ich doch mich nimmermehr ärgern. | ik zal mij nooit en te nimmer ergeren. |
| Evangelist | Evangelist |
| Jesus sprach zu ihm: | Jezus antwoordde: |
| Jesus | Jezus |
| Wahrlich, ich sage dir, in dieser Nacht, ehe der Hahn krähet, wirst du mich dreimal verleugnen. | Voorwaar, ik zeg je, nog deze nacht, voordat de haan kraait, zul je mij driemaal verloochenen. |
| Evangelist | Evangelist |
| Petrus sprach zu ihm: | Petrus antwoordde: |
| Petrus | Petrus |
| Und wenn ich mit dir sterben müsste, | Al moet ik met u sterven, |
| so will ich dich nicht verleugnen. | ik zal u niet verloochenen. |
| Evangelist | Evangelist |
| Desgleichen sagten auch alle Jünger. | Datzelfde zeiden ook alle discipelen. |
17. (I en II) Koraal
tutti
| Ich will hier bei dir stehen, | Ik wil hier bij u blijven, |
| verachte mich doch nicht, | veracht mij toch niet, |
| von dir will ich nicht gehen, | u wil ik niet verlaten |
| wenn dir dein Herze bricht, | wanneer uw hart breekt, |
| wenn dein Herz wird erblassen | wanneer uw hart verbleekt |
| im letzten Todessstoß, | in de laatste doodsteek, |
| alsdenn will ich dich fassen | dan wil ik u in mijn armen |
| in meinen Arm und Schoß. | nemen en in mijn schoot. |
18. Matthäus 26:36-38 (Actus Hortus)
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Da kam Jesus mit ihnen zu einem Hofe, der hieß Gethsemane, und sprach zu seinen Jüngern: | Toen kwam Jezus met hen bij een hof die Gethsemane heette, en hij zei tegen zijn discipelen: |
| Jesus | Jezus |
| Setzet euch hie, bis daß ich dort hingehe und bete. | Ga hier zolang zitten, ik ga daarginds bidden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und nahm zu sich Petrum und die zween Söhne Zebedäi und fing an zu trauern und zu zagen. Da sprach Jesus zu ihnen: | En hij nam Petrus mee en de twee zonen van Zebedeüs en begon bedroefd en angstig te worden. Toen zei Jezus: |
| Jesus | Jezus |
| Meine Seele ist betrübt bis an den Tod, bleibet hier und wachet mit mir. | Mijn ziel is dodelijk bedroefd, blijf hier met mij waken. |
19. (I) Arioso (T) en (II) koraal
tenor 1, bas 1, bas 2, strijkers, traverso 1/2, hobo da caccia 1/2, continuo
| Tenor | Tenor |
| O Schmerz, | O smart, |
| hier zittert das gequälte Herz; | hier beeft het gekwelde hart, |
| wie sinkt es hin, | hoe diep zinkt het weg, |
| wie bleicht sein Angesicht! | hoe bleek wordt zijn gezicht! |
| Choral | Koraal |
| Was ist die Ursach aller solcher Plagen? | Wat is de oorzaak van al die kwellingen? |
| Tenor | Tenor |
| Der Richter führt ihn vor Gericht. | De rechter brengt hem voor het gerecht. |
| Da ist kein Trost, kein Helfer nicht. | Er is geen troost, geen helper. |
| Choral | Koraal |
| Ach, meine Sünden haben dich geschlagen; | Ach, mijn zonden hebben u geslagen; |
| Tenor | Tenor |
| Er leidet alle Höllenqualen, | Hij lijdt alle helse pijnen, |
| er soll vor fremden Raub bezahlen, | hij moet betalen voor andermans roof. |
| Choral | Koraal |
| ich, ach Herr Jesu, habe dies verschuldet, | ik, ach, Heer Jezus, ben de schuld |
| was du erduldet. | van wat u moet lijden. |
| Tenor | Tenor |
| Ach, könnte meine Liebe dir, | Ach, mijn heil, kon mijn liefde |
| mein Heil, dein Zittern und dein Zagen | uw angst en beven |
| vermindern oder helfen tragen, | maar verminderen of helpen dragen, |
| wie gerne blieb ich hier. | hoe graag zou ik hier blijven. |
20. (I) Aria (T) en (II) koor
sopraan, hobo d'amore 1/2, continuo
| Tenor | Tenor |
| Ich will bei meinem Jesu wachen. | Ik wil bij mijn Jezus waken. |
| Chor | Koor |
| So schlafen unsre Sünden ein. | Zo slapen onze zonden in. |
| Tenor | Tenor |
| Meinen Tod | Voor mijn dood |
| büßet seine Seelennot; | boet zijn zielenood; |
| sein Trauren machet mich voll Freuden. | zijn droefheid vervult mij met vreugde. |
| Chor | Koor |
| Drum muß uns sein verdienstlich Leiden | Daarom moet voor ons zijn verdienstelijk lijden |
| recht bitter, und doch süße sein. | heel bitter en toch zoet zijn. |
21. Matthäus 26:39
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und ging hin ein wenig, fiel nieder auf sein Angesicht | En hij liep wat verder, viel neer op zijn gezicht |
| und betete und sprach: | en bad: |
| Jesus | Jezus |
| Mein Vater, ist's möglich, | Mijn vader, als het mogelijk is, |
| so gehe dieser Kelch von mir; | laat deze beker dan aan mij voorbijgaan; |
| doch nicht wie ich will, sondern wie du willt. | doch niet zoals ik wil, maar zoals u wilt. |
22. (II) Arioso (B)
bas 1, strijkers, continuo
| Der Heiland fällt vor seinem Vater nieder, | De heiland valt voor zijn vader neer, |
| dadurch erhebt er mich und alle | daarmee heft hij mij en iedereen op |
| von unserm Falle | uit de val die wij hebben gemaakt |
| hinauf zu Gottes Gnade wieder. | en tilt ons weer op naar Gods genade. |
| Er ist bereit, | Hij is bereid |
| den Kelch, des Todes Bitterkeit zu trinken, | de beker, de bitterheid van de dood te drinken |
| in welchen Sünden dieser Welt | waarin de zonden van deze wereld |
| gegossen sind und hässlich stinken, | zijn gegoten en vreselijk stinken, |
| weil es dem lieben Gott gefällt. | omdat het de lieve God behaagt. |
23. (II) Aria (B)
bas 1, viool 1/2, continuo
| Gerne will ich mich bequemen, | Graag ben ik bereid |
| Kreuz und Becher anzunehmen, | kruis en beker te aanvaarden, |
| trink ich doch dem Heiland nach. | ik volg dan immers de Heiland na. |
| Denn sein Mund, | Want zijn mond, |
| der mit Milch und Honig fließet, | die overvloeit van melk en honing, |
| hat den Grund | heeft de bodem |
| und des Leidens herbe Schmach | en de bittere schande van het lijden |
| durch den ersten Trunk versüßet. | met zijn eerste teug verzoet. |
24. Matthäus 26:40-42
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und er kam zu seinen Jüngern und fand sie schlafend und sprach zu ihnen: | En hij kwam weer bij zijn discipelen en trof hen slapend aan, en hij zei: |
| Jesus | Jezus |
| Könnet ihr denn nicht eine Stunde mit mir wachen? Wachet und betet, daß ihr nicht in Anfechtung fallet! Der Geist ist willig, aber das Fleisch ist schwach. | Kunnen jullie dan niet één uur met mij waken? Waak en bid dat jullie niet in verzoeking worden gebracht! De geest is wel gewillig, maar het vlees is zwak. |
| Evangelist | Evangelist |
| Zum andernmal ging er hin, betete und sprach: | Hij ging opnieuw weg om te bidden en zei: |
| Jesus | Jezus |
| Mein Vater, ist's nicht möglich, | Mijn vader, als het niet mogelijk is |
| dass dieser Kelch von mir gehe, | dat deze beker aan mij voorbijgaat, |
| ich trinke ihn denn, so geschehe dein Wille. | dan zal ik hem drinken, uw wil geschiede. |
25. (I en II) Koraal
tutti
| Was mein Gott will, das g'scheh allzeit, | Wat mijn God wil moge altijd geschieden, |
| sein Will, der ist der beste, | zijn wil is de beste, |
| zu helfen den'n er ist bereit, | hij is bereid hen te helpen |
| die an ihn gläuben feste. | die vast in hem geloven. |
| Er hilft aus Not, der fromme Gott, | Hij helpt uit nood, de goede God |
| und züchtiget mit Maßen, | en kastijdt met mate, |
| wer Gott vertraut, fest auf ihn baut, | wie op God vertrouwt, vast op hem bouwt, |
| den will er nicht verlassen. | die zal hij niet verlaten. |
26. Matthäus 26:43-50
tenor 1, bas 1, bas 2, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und er kam und | En toen hij bij hen terugkwam |
| fand sie aber schlafend, | trof hij hen slapend aan, |
| und ihre Augen waren voll Schlafs. | en hun ogen waren vol met slaap. |
| Und er ließ sie und ging abermal hin | En hij liet hen slapen en liep weer weg |
| und betete zum dritten Mal | en bad voor de derde keer met dezelfde woorden. |
| und redete dieselbigen Worte. | |
| Da kam er zu seinen Jüngern und sprach zu ihnen: | Toen ging hij naar zijn discipelen en zei: |
| Jesus | Jezus |
| Ach, wollt ihr nun schlafen und ruhen? | Ach, willen jullie nog steeds slapen en rusten? |
| Siehe, die Stunde ist hie, dass des Menschen Sohn | Zie, het uur is aangebroken dat de mensenzoon |
| in der Sünder Hände überantwortet wird. | wordt overgeleverd in de handen van de zondaren. |
| Stehet auf, lasset uns gehen, | Sta op en laten we gaan, |
| siehe, er ist da, der mich verrät. | kijk, daar is degene die mij zal verraden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und als er noch redete, siehe, | En terwijl hij nog sprak, zie, |
| da kam Judas, der Zwölfen einer, | daar kwam Judas, een van de twaalf, |
| und mit ihm eine große Schar | en met hem een hele menigte |
| mit Schwertern und mit Stangen | met zwaarden en met stokken, |
| von den Hohenpriestern und Ältesten des Volks. | van de hogepriesters en de oudsten van het volk. |
| Und der Verräter hatte ihnen ein Zeichen gegeben | En de verrader had hun een teken gegeven |
| und gesagt: ‘Welchen ich küssen werde, | en gezegd: 'Degene die ik zal kussen, |
| der ist's, den greifet!’ | die is het, die moeten jullie grijpen.' |
| Und alsbald trat er zu Jesu und sprach: | En meteen liep hij naar Jezus toe en zei: |
| Judas | Judas |
| Gegrüßet seist du, Rabbi! | Wees gegroet, rabbi! |
| Evangelist | Evangelist |
| Und küssete ihn. Jesus aber sprach zu ihm: | En hij kuste hem. En Jezus zei tegen hem: |
| Jesus | Jezus |
| Mein Freund, warum bist du kommen? | Mijn vriend, waarom ben je gekomen? |
| Evangelist | Evangelist |
| Da traten sie hinzu und legten die Hände an Jesum | Toen kwamen ze op hem af en gingen Jezus te lijf |
| und griffen ihn. | en grepen hem. |
27a. Aria / duet (S, A) en koor II
sopraan, alt, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo 1/2, continuo
| Sopran und Alt | Sopraan en alt |
| So ist mein Jesus nun gefangen. | Nu is mijn Jezus gevangen. |
| Chor | Koor |
| Lasst ihn, haltet, bindet nicht! | Laat hem gaan, hou op, boei hem niet! |
| Sopran und Alt | Sopraan en alt |
| Mond und Licht | Maan en licht |
| ist vor Schmerzen untergangen, | zijn van smart ondergegaan, |
| weil mein Jesus ist gefangen. | omdat mijn Jezus gevangen is. |
| Chor | Koor |
| Lasst ihn, haltet, bindet nicht! | Laat hem gaan, hou op, boei hem niet! |
| Sopran und Alt | Sopraan en alt |
| Sie führen ihn, er ist gebunden. | Ze nemen hem mee, hij is geboeid. |
27b. (I en II) Koor
tutti
| Sind Blitze, sind Donner in Wolken verschwunden? | Zijn bliksem en donder in de wolken verdwenen? |
| Eröffne den feurigen Abgrund, o Hölle, | Open je vurige afgrond, o hel, |
| zertrümmre, verderbe, verschlinge, zerschelle | vermorzel, richt te gronde, verslind, verpletter |
| mit plötzlicher Wut | met plotselinge woede |
| den falschen Verräter, das mördrische Blut. | die valse verrader, dat moordenaarsbloed. |
28. Matthäus 26:51-56
tenor 1, bas 1, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und siehe, einer aus denen, die mit Jesu waren, | En zie, een van Jezus' volgelingen |
| reckete die Hand aus | strekte zijn hand uit |
| und schlug des Hohenpriesters Knecht | om de knecht van de hogepriester te slaan |
| und hieb ihm ein Ohr ab. Da sprach Jesus zu ihm: | en hakte hem een oor af. Toen zei Jezus tegen hem: |
| Jesus | Jezus |
| Stecke dein Schwert an seinen Ort; | Steek je zwaard weer op zijn plaats; |
| denn wer das Schwert nimmt, | want wie het zwaard opneemt, |
| der soll durchs Schwert umkommen. | zal door het zwaard omkomen. |
| Oder meinest du, | Of dacht je dat ik mijn vader niet kon vragen |
| daß ich nicht könnte meinen Vater bitten, | mij meer dan twaalf legioenen engelen te sturen? |
| dass er mir zuschickte mehr denn zwölf Legion Engel? | |
| Wie würde aber die Schrift erfüllet? | Maar hoe zou dan de Schrift vervuld |
| Es muss also gehen. | kunnen worden? Het moet zo gaan. |
| Evangelist | Evangelist |
| Zu der Stund sprach Jesus zu den Scharen: | Toen zei Jezus tegen de menigte: |
| Jesus | Jezus |
| Ihr seid ausgegangen als zu einem Mörder, | Jullie zijn erop uitgetrokken als tegen een |
| mit Schwertern und mit Stangen, | moordenaar, met zwaarden en met stokken, |
| mich zu fahen, | om mij te gevangen te nemen, |
| bin ich doch täglich bei euch gesessen | terwijl ik toch elke dag bij jullie zat |
| und habe gelehret im Tempel, | en onderwijs gaf in de tempel, |
| und ihr habt mich nicht gegriffen. | en toen hebben jullie mij nooit gegrepen. |
| Aber das ist alles geschehen, | Maar dit is allemaal gebeurd |
| dass erfüllet würden die Schriften der Propheten. | opdat de geschriften van de profeten vervuld zouden worden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da verließen ihn alle Jünger und flohen. | Toen verlieten alle discipelen hem en ze vluchtten weg. |
29. (I en II) Koraal
tutti
| O Mensch, bewein dein Sünde groß, | O mens, beween je grote zonde, |
| darum Christus seins Vaters Schoß | om welke Christus de schoot van zijn vader |
| äußert und kam auf Erden. | verliet en op aarde kwam. |
| Von einer Jungfrau rein und zart | Uit een reine, tere maagd |
| für uns er hie geboren ward, | is hij hier voor ons geboren, |
| er wollt der Mittler werden. | hij wilde de bemiddelaar worden. |
| Den Toten er das Leben gab | De doden gaf hij het leven |
| und legt dabei all Krankheit ab, | en hij nam alle ziekten weg, |
| bis sich die Zeit herdrange, | totdat de tijd kwam |
| dass er für uns geopfert würd, | dat hij voor ons werd geofferd, |
| trüg unsrer Sünden schwere Bürd | hij droeg de zware last van onze zonden |
| wohl an dem Kreuze lange. | heel lang aan het kruis. |
PARTE SECUNDA
30. (I) Aria (A) en (II) koor
alt, SATB, strijkers, traverso 1, hobo d'amore 1, continuo
| Alt | Alt |
| Ach! nun ist mein Jesus hin. | Ach, nu is mijn Jezus weg. |
| Chor | Koor |
| Wo ist denn dein Freund hingegangen, | Waar is toch je vriend heengegaan, |
| o du Schönste unter den Weibern? | o mooiste onder de vrouwen? |
| Alt | Alt |
| Ist es möglich, kann ich schauen? | Is het mogelijk, zie ik het wel goed? |
| Chor | Koor |
| Wo hat sich dein Freund hingewandt? | Waar is je vriend naartoe gegaan? |
| Alt | Alt |
| Ach, mein Lamm in Tigerklauen, | Ach, mijn lam in tijgerklauwen, |
| ach, wo ist mein Jesus hin? | ach, waar is mijn Jezus gebleven? |
| Chor | Koor |
| So wollen wir mit dir ihn suchen. | Wij willen hem wel met jou gaan zoeken. |
| Alt | Alt |
| Ach, was soll ich der Seele sagen, | Ach, wat moet ik tegen mijn ziel zeggen |
| wenn sie mich wird ängstlich fragen, | als die mij angstig zal vragen, |
| ach, wo ist mein Jesus hin? | ach, waar is mijn Jezus gebleven? |
31. Matthäus 26:57-60 (Actus Pontifices)
tenor 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Die aber Jesum gegriffen hatten, führeten ihn zu dem Hohenpriester Kaiphas, dahin die Schriftgelehrten und Ältesten sich versammlet hatten. | Zij die Jezus hadden gegrepen, brachten hem naar de hogepriester, Kajafas, waar de schriftgeleerden en de oudsten bijeen waren gekomen. |
| Petrus aber folgete ihm nach von ferne bis in den Palast und ging hinein und satzte sich bei die Knechte, auf dass er sähe, wo es hinaus wollte. | En Petrus volgde hem van een afstand naar het paleis en ging daar binnen en nam plaats bij de knechten, om te kijken hoe het zou aflopen. |
| Die Hohenpriester aber und Ältesten und der ganze Rat suchten falsches Zeugnis wider Jesum, auf dass sie ihn töteten, und funden keines. | En de hogepriesters en de oudsten en de hele raad zochten een valse getuigenis tegen Jezus om hem te kunnen doden, maar ze vonden er geen. |
32. (I en II) Koraal
tutti
| Mir hat die Welt trüglich gericht | Mij heeft de wereld bedrieglijk gevonnist |
| mit Lügen und mit falschem G'dicht, | met leugens en met valse verzinsels, |
| viel Netz und heimlich Stricken, | veel vallen en heimelijke strikken. |
| Herr, nimm mein wahr in dieser G'fahr, | Heer, bekommer u om mij in dit gevaar, |
| b’hüt mich für falschen Tücken. | behoed mij voor valse streken. |
33. Matthäus 26:60-63
alt, tenor 1, tenor 2, bas 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und wiewohl viel falsche Zeugen herzutraten, | En hoewel zich veel valse getuigen meldden, |
| fanden sie doch keins. | vonden ze niets. |
| Zuletzt traten herzu zween falsche Zeugen | Ten slotte meldden zich twee valse getuigen, |
| und sprachen: | die zeiden: |
| Zwei Zeugen | Twee getuigen |
| Er hat gesagt: 'Ich kann den Tempel Gottes abbrechen | Hij heeft gezegd: 'Ik kan de tempel van God afbreken |
| und in dreien Tagen denselben bauen.' | en die in drie dagen weer opbouwen.' |
| Evangelist | Evangelist |
| Und der Hohepriester stund auf und sprach zu ihm: | En de hogepriester stond op en zei tegen hem: |
| Hoherpriester | Hogepriester |
| Antwortest du nichts zu dem, | Geeft u geen antwoord |
| das diese wider dich zeugen? | op wat zij tegen u inbrengen? |
| Evangelist | Evangelist |
| Aber Jesus schwieg stille. | Maar Jezus bleef zwijgen. |
34. Arioso (T)
tenor 1, viola da gamba, hobo 1/2, continuo
| Mein Jesus schweigt | Mijn Jezus zwijgt |
| zu falschen Lügen stille, | bij valse leugens, |
| um uns damit zu zeigen, | om ons daarmee te tonen |
| dass sein erbarmensvoller Wille | dat zijn mededogende wil |
| vor uns zum Leiden sei geneigt, | bereid is voor ons te lijden, |
| und dass wir in dergleichen Pein | en dat wij in soortgelijke pijn |
| ihm sollen ähnlich sein, | aan hem gelijk moeten zijn |
| und in Verfolgung stille schweigen. | en bij vervolging moeten zwijgen. |
35. (II) Aria (T)
tenor 1, viola da gamba, continuo
| Geduld, Geduld, | Geduld, geduld |
| wenn mich falsche Zungen stechen. | als valse tongen mij steken. |
| Leid ich wider meine Schuld | Als ik buiten mijn schuld |
| Schimpf und Spott, | word uitgescholden en bespot, |
| ei, so mag der liebe Gott | nou, laat dan de lieve God |
| meines Herzens Unschuld rächen. | de onschuld van mijn hart maar wreken. |
36. Matthäus 26:63-68
tenor 1, bas 1, bas 2, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo 1/2, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und der Hohepriester antwortete und sprach zu ihm: | En de hogepriester antwoordde: |
| Hoherpriester | Hogepriester |
| Ich beschwöre dich bei dem lebendigen Gott, dass du uns sagest, ob du seiest Christus, der Sohn Gottes? | Ik bezweer u bij de levende God, vertel ons of u de Christus bent, de zoon van God. |
| Evangelist | Evangelist |
| Jesus sprach zu ihm: | Jezus zei: |
| Jesus | Jezus |
| Du sagest's; doch sage ich euch, von nun an wird's geschehen, dass ihr sehen werdet des Menschen Sohn sitzen zur Rechten der Kraft | U zegt het; maar ik zeg u, van nu af zal het geschieden dat u de mensenzoon ziet zitten aan de rechterhand van de Machtige |
| und kommen in den Wolken des Himmels. | en hem ziet komen in de wolken van de hemel. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da zerriss der Hohepriester seine Kleider und sprach: | Toen scheurde de hogepriester zijn kleren en zei: |
| Hoherpriester | Hogepriester |
| Er hat Gott gelästert, was dürfen wir weiter Zeugnis? Siehe, itzt habt ihr seine Gotteslästerung gehöret. Was dünket euch? | Hij heeft God gelasterd, waarvoor hebben we nog verdere getuigenissen nodig? Zie, nu hebt u zijn godslastering gehoord, wat vindt u? |
| Evangelist | Evangelist |
| Sie antworteten und sprachen: | Zij antwoordden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Er ist des Todes schuldig! | Hij verdient de dood! |
| Evangelist | Evangelist |
| Da speieten sie aus in sein Angesicht | Toen spuwden ze in zijn gezicht |
| und schlugen ihn mit Fäusten. | en sloegen ze hem met hun vuisten. |
| Etliche aber schlugen ihn ins Angesicht und sprachen: | En sommigen sloegen hem in het gezicht terwijl ze riepen: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Weissage uns, Christe, | Voorspel ons maar eens, Christus, |
| wer ist's der dich schlug? | wie is het die je heeft geslagen? |
37. (I en II) Koraal
tutti
| Wer hat dich so geschlagen, | Wie heeft u zo geslagen, |
| mein Heil, und dich mit Plagen | mijn heil, en u met kwellingen |
| so übel zugericht'? | zo lelijk toegetakeld? |
| Du bist ja nicht ein Sünder | U bent immers geen zondaar |
| wie wir und unsre Kinder, | zoals wij en onze kinderen, |
| von Missetaten weißt du nicht. | van misdaden heeft u geen weet. |
38. Matthäus 26:69-75
sopraan, tenor 1, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo d'amore 1/2, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Petrus aber saß draußen im Palast; und es trat zu ihm eine Magd und sprach: | En Petrus zat op de binnenplaats van het paleis, en er kwam een dienstmeisje naar hem toe, die zei: |
| Erste Magd | Eerste dienstmeisje |
| Und du warest auch mit dem Jesu aus Galiläa. | Jij was toch ook bij die Jezus uit Galilea? |
| Evangelist | Evangelist |
| Er leugnete aber vor ihnen allen und sprach: | Maar hij ontkende het voor iedereen en zei: |
| Petrus | Petrus |
| Ich weiß nicht, was du sagest. | Ik weet niet wat je zegt. |
| Evangelist | Evangelist |
| Als er aber zur Tür hinausging, sahe ihn eine andere, und sprach zu denen, die da waren: | En toen hij naar de poort liep, zag een ander dienstmeisje hem, en die zei tegen de aanwezigen: |
| Zweite Magd | Tweede dienstmeisje |
| Dieser war auch mit dem Jesu von Nazareth. | Hij was ook bij die Jezus van Nazareth. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und er leugnete abermal und schwur dazu: | En hij ontkende het opnieuw en zwoer erbij: |
| Petrus | Petrus |
| Ich kenne des Menschen nicht. | Ik ken die man niet. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und über eine kleine Weile traten hinzu, die da stunden, und sprachen zu Petro: | En na een poosje kwamen degenen die daar stonden naar Petrus toe en zeiden: |
| Chor II | Koor II |
| Wahrlich, du bist auch einer von denen; denn deine Sprache verrät dich. | Jij bent beslist ook een van hen, want je accent verraadt je. |
| Evangelist | Evangelist |
| Da hub er an, sich zu verfluchen und zu schwören: | Toen begon hij zichzelf te vervloeken en te zweren: |
| Petrus | Petrus |
| Ich kenne des Menschen nicht. | Ik ken die man niet. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und alsbald krähete der Hahn. | En meteen kraaide de haan. |
| Da dachte Petrus an die Worte Jesu, | Toen dacht Petrus aan de woorden van Jezus, |
| da er zu ihm sagte: ‘Ehe der Hahn krähen wird, | die tegen hem gezegd had: 'Voordat de haan kraait |
| wirst du mich dreimal verleugnen.’ | zul je mij driemaal verloochenen.' |
| Und ging heraus und weinete bitterlich. | En hij ging naar buiten en huilde bitter. |
39. (I) Aria (A)
alt, strijkers, solo viool, continuo
| Erbarme dich, | Erbarm u, |
| mein Gott, um meiner Zähren willen. | mijn God, omwille van mijn tranen. |
| Schaue hier, | Kijk toch, |
| Herz und Auge weint vor dir | hart en ogen huilen |
| bitterlich. | bitter om u. |
40. (I en II) Koraal
tutti
| Bin ich gleich von dir gewichen, | Al heb ik mij van u afgewend, |
| stell ich mich doch wider ein. | ik kom toch weer terug. |
| Hat uns doch sein Sohn verglichen, | Want zijn zoon heeft ons verzoend |
| durch sein Angst und Todespein. | door zijn angst en doodspijn. |
| Ich verleugne nicht die Schuld, | Ik ontken de schuld niet, |
| aber deine Gnad und Huld | maar uw genade en gunst |
| ist viel größer als die Sünde, | zijn veel groter dan de zonde |
| die ich stets in mir befinde. | die ik steeds weer in mezelf aantref. |
41. Matthäus 27:1-6 (Actus Pilatus)
tenor 1, bas 1, SATB, viool 1 + traverso 1/2 + hobo 1/2 colla parte sopraan, viool 2 colla parte alt, altviool colla parte tenor, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Des Morgens aber hielten alle Hohepriester | In de ochtend besloten alle hogepriesters en de |
| und die Ältesten des Volks einen Rat über Jesum, | oudsten van het volk Jezus ter dood te brengen. |
| dass sie ihn töteten. Und bunden ihn, | Ze boeiden hem, namen hem mee |
| führeten ihn hin und überantworteten ihn | en leverden hem over |
| dem Landpfleger Pontio Pilato. | aan de landvoogd Pontius Pilatus. |
| Da das sahe Judas, der ihn verraten hatte, | Toen Judas, die hem had verraden, |
| dass er verdammt war zum Tode, gereuete es ihn | zag dat hij ter dood veroordeeld was, had hij berouw |
| und brachte herwieder die dreißig Silberlinge | en bracht hij de dertig zilverlingen terug |
| den Hohenpriestern und Ältesten, und sprach: | naar de hogepriesters en de oudsten, en hij zei: |
| Judas | Judas |
| Ich habe übel getan, | Ik heb kwaad gedaan |
| dass ich unschuldig Blut verraten habe. | doordat ik onschuldig bloed heb verraden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Sie sprachen: | Zij zeiden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Was gehet uns das an? | Wat hebben wij daarmee te maken? |
| Da siehe du zu! | Los het zelf maar op! |
| Evangelist | Evangelist |
| Und er warf die Silberlinge in den Tempel, | En hij smeet de zilverlingen de tempel in, |
| hub sich davon, ging hin und erhängete sich selbst. | maakte dat hij weg kwam en hing zichzelf op. |
| Aber die Hohenpriester nahmen die Silberlinge | En de hogepriesters raapten de zilverlingen op |
| und sprachen: | en zeiden: |
| Zwei Hohepriester | Twee hogepriesters |
| Es taugt nicht, dass wir sie in den Gotteskasten legen; | Het is niet goed dat we die in de offerkist doen, |
| denn es ist Blutgeld. | want het is bloedgeld. |
42. (II) Aria (B)
bas 1, strijkers, solo viool, continuo
| Gebt mir meinen Jesum wieder! | Geef mij mijn Jezus terug! |
| Seht, das Geld, den Mörderlohn, | Kijk, het geld, het moordenaarsloon |
| wirft euch der verlorne Sohn | gooit de verloren zoon |
| zu den Füßen nieder. | voor uw voeten neer. |
43. Matthäus 27:7-14
tenor 1, bas 1, bas 2, strijkers, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Sie hielten aber einen Rat | En zij overlegden en kochten van het geld |
| und kauften einen Töpfersacker | de akker van een pottenbakker |
| darum zum Begräbnis der Pilger. | om er pelgrims te begraven. |
| Daher ist derselbige Acker genennet | Daardoor heet die akker de bloedakker |
| der Blutacker bis auf den heutigen Tag. | tot op de dag van vandaag. |
| Da ist erfüllet, das gesagt ist | Zo is vervuld wat gezegd is |
| durch den Propheten Jeremias, da er spricht: | door de profeet Jeremia toen hij zei: |
| ‘Sie haben genommen dreißig Silberlinge, | 'Zij namen de dertig zilverlingen |
| damit bezahlet war der Verkaufte, | waarmee de verkochte, betaald was, |
| welchen sie kauften von den Kindern Israel, | die ze hadden gekocht van de kinderen Israëls, |
| und haben sie gegeben um einen Töpfersacker, | en gaven ze uit voor de akker van een pottenbakker, |
| als mir der Herr befohlen hat.’ | zoals de Heer mij had bevolen.' |
| Jesus aber stund vor dem Landpfleger; | En Jezus stond voor de landvoogd, |
| und der Landpfleger fragte ihn und sprach: | en de landvoogd vroeg hem: |
| Pilatus | Pilatus |
| Bist du der Jüden König? | Bent u de koning van de Joden? |
| Evangelist | Evangelist |
| Jesus aber sprach zu ihm: | En Jezus antwoordde: |
| Jesus | Jezus |
| Du sagest's. | U zegt het. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und da er verklagt ward von den Hohenpriestern | En op de aanklachten van de hogepriesters |
| und Ältesten, antwortete er nichts. | en de oudsten antwoordde hij niets. |
| Da sprach Pilatus zu ihm: | Toen zei Pilatus tegen hem: |
| Pilatus | Pilatus |
| Hörest du nicht, wie hart sie dich verklagen? | Hoort u niet hoe zwaar ze u beschuldigen? |
| Evangelist | Evangelist |
| Und er antwortete ihm nicht auf ein Wort, also, dass sich auch der Landpfleger sehr verwunderte. | En hij antwoordde nergens op, zodat ook de landvoogd erg verbaasd was. |
44. (I en II) Koraal
tutti
| Befiehl du deine Wege | Vertrouw uw wegen |
| und was dein Herze kränkt | en dat wat uw hart krenkt |
| der allertreusten Pflege | toe aan de allertrouwste zorg |
| des, der den Himmel lenkt. | van hem die de hemel bestuurt. |
| Der Wolken, Luft und Winden | Hij die wolken, lucht en winden |
| gibt Wege, Lauf und Bahn, | hun weg, hun loop en hun baan geeft, |
| der wird auch Wege finden, | zal ook wel wegen vinden |
| da dein Fuß gehen kann. | waarlangs uw voet kan gaan. |
45. Matthäus 27:15-22
tenor 1, bas 1, SATB, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Auf das Fest aber hatte der Landpfleger Gewohnheit, | Nu had de landvoogd de gewoonte op het feest |
| dem Volk einen Gefangenen loszugeben, | een gevangene vrij te laten |
| welchen sie wollten. | die door het volk gekozen mocht worden. |
| Er hatte aber zu der Zeit einen Gefangenen, | En op dat moment had hij een gevangene |
| einen sonderlichen vor andern, der hieß Barrabas. | die zeer berucht was en Barabbas heette. |
| Und da sie versammlet waren, sprach Pilatus zu ihnen: | En toen ze daar waren samengestroomd vroeg Pilatus: |
| Pilatus | Pilatus |
| Welchen wollet ihr, dass ich euch losgebe? Barrabam | Wie willen jullie dat ik vrijlaat: Barabas |
| oder Jesum, von dem gesaget wird, er sei Christus? | of Jezus, van wie gezegd wordt dat hij Christus is? |
| Evangelist | Evangelist |
| Denn er wusste wohl, | Want hij wist wel |
| dass sie ihn aus Neid überantwortet hatten. | dat ze hem uit afgunst hadden overgeleverd. |
| Und da er auf dem Richtstuhl saß, | En terwijl hij op de rechterstoel zat, |
| schickete sein Weib zu ihm und ließ ihm sagen: | liet zijn vrouw hem een boodschap overbrengen: |
| Pilati Weib | Vrouw van Pilatus |
| Habe du nichts zu schaffen mit diesem Gerechten; | Laat je niet in met die rechtvaardige, ik heb |
| ich habe heute viel erlitten im Traum von seinetwegen. | vannacht in mijn droom veel om hem geleden. |
| Evangelist | Evangelist |
| Aber die Hohenpriester und die Ältesten | En de hogepriesters en de oudsten |
| überredeten das Volk, dass sie um Barrabam | haalden het volk over om voor Barabbas te kiezen |
| bitten sollten und Jesum umbrächten. | en Jezus ter dood te laten brengen. |
| Da antwortete nun der Landpfleger und sprach zu ihnen: | Toen vroeg de landvoogd: |
| Pilatus | Pilatus |
| Welchen wollt ihr unter diesen zweien, | Wie van de twee willen jullie dat ik vrijlaat? |
| den ich euch soll losgeben? | |
| Evangelist | Evangelist |
| Sie sprachen: | Zij riepen: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Barrabam! | Barrabas! |
| Evangelist | Evangelist |
| Pilatus sprach zu ihnen: | Pilatus vroeg: |
| Pilatus | Pilatus |
| Was soll ich denn machen mit Jesu, | Wat moet ik dan doen met Jezus, |
| von dem gesagt wird, er sei Christus? | van wie gezegd wordt dat hij Christus is? |
| Evangelist | Evangelist |
| Sie sprachen alle: | Ze riepen allemaal: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Lass ihn kreuzigen! | Laat hem kruisigen! |
46. (I en II) Koraal
tutti
| Wie wunderbarlich ist doch diese Strafe, | Hoe wonderbaarlijk is toch die straf, |
| der gute Hirte leidet für die Schafe, | de goede herder lijdt voor zijn schapen, |
| die Schuld bezahlt der Herre, der Gerechte, | de heer, de rechtvaardige, betaalt de schuld |
| für seine Knechte. | voor zijn knechten. |
47. Matthäus 27:23
tenor 1, bas 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Der Landpfleger sagte: | De landvoogd vroeg: |
| Pilatus | Pilatus |
| Was hat er denn Übels getan? | Wat heeft hij dan misdaan? |
48. (I) Arioso (S)
sopraan, hobo da caccia 1/2, continuo
| Er hat uns allen wohl getan, | Hij heeft ons allen welgedaan, |
| den Blinden gab er das Gesicht, | de blinden gaf hij het gezicht, |
| die Lahmen macht er gehend, | de lammen deed hij weer lopen, |
| er sagt’ uns seines Vaters Wort, | hij gaf ons het woord van zijn Vader door, |
| er trieb die Teufel fort, | hij joeg de duivel weg, |
| betrübte hat er aufgericht', | bedroefden heeft hij opgebeurd, |
| er nahm die Sünder auf und an, | hij heeft de zondaars op- en aangenomen, |
| sonst hat mein Jesus nichts getan. | verder heeft mijn Jezus niets gedaan. |
49. (I) Aria (S)
S, traverso 1, hobo da caccia 1/2
| Aus Liebe, | Uit liefde, |
| aus Liebe will mein Heiland sterben, | uit liefde wil mijn Heiland sterven, |
| von einer Sünde weiß er nichts. | van zonden weet hij niets. |
| Dass das ewige Verderben | Opdat de eeuwige ondergang |
| und die Strafe des Gerichts | en de straf van het jongste gericht |
| nicht auf meiner Seele bliebe. | niet op mijn ziel blijft rusten. |
50. Matthäus 27: 23-26
tenor 1, bas 1, SATB, strijkers, traverso 1/2, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Sie schrieen aber noch mehr und sprachen: | Maar ze schreeuwden nog harder: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Lass ihn kreuzigen! | Laat hem kruisigen! |
| Evangelist | Evangelist |
| Da aber Pilatus sahe, dass er nichts schaffete, | En toen Pilatus zag dat hij niets voor elkaar kreeg |
| sondern dass ein viel größer Getümmel ward, | maar dat het tumult nog veel sterker werd, |
| nahm er Wasser, und wusch die Hände | nam hij water en waste zijn handen |
| vor dem Volk, und sprach: | voor de ogen van het volk, en zei: |
| Pilatus | Pilatus |
| Ich bin unschuldig an dem Blut dieses Gerechten, sehet ihr zu. | Ik ben niet schuldig aan het bloed van deze |
| rechtvaardige, lossen jullie het maar op. | |
| Evangelist | Evangelist |
| Da antwortete das ganze Volk, und sprach: | Toen antwoordde de hele menigte: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Sein Blut komme über uns und unsre Kinder! | Laat zijn bloed maar over ons en onze kinderen komen! |
| Evangelist | Evangelist |
| Da gab er ihnen Barrabam los, aber Jesum ließ er geißeln und überantwortete ihn, dass er gekreuziget würde. | Toen liet hij Barrabas vrij en Jezus liet hij geselen, |
| en hij leverde hem over om hem te laten kruisigen. |
51. (II) Arioso (A)
alt, viool 1/2, continuo
| Erbarm es Gott, | Moge God medelijden hebben, |
| hier steht der Heiland angebunden, | hier staat de Heiland vastgebonden, |
| o Geißelung, o Schläg, o Wunden, | o geseling, o slagen, o wonden, |
| ihr Henker, haltet ein! | beulen, hou op! |
| Erweichet euch | Kan de zielepijn, |
| der Seelen Schmerz, | de aanblik van die ellende, |
| der Anblick solchen Jammers nicht? | jullie niet vermurwen? |
| Ach ja, ihr habt ein Herz, | Ach ja, jullie hebben een hart |
| das muss der Martersäule gleich | dat wel even hard als de martelpaal |
| und noch viel härter sein, | en nog veel harder moet zijn, |
| erbarmt euch, haltet ein! | heb medelijden, hou op! |
52. (II) Aria (A)
alt, viool 1/2, continuo
| Können Tränen meiner Wangen | Kunnen tranen van mijn wangen |
| nichts erlangen, | niets bereiken, |
| o so nehmt mein Herz hinein. | o, neem dan mijn hart erbij. |
| Aber lasst es bei den Fluten, | Maar laat dat, als het bloed stroomt, |
| wenn die Wunden milde bluten, | als de wonden mild bloeden, |
| auch die Opferschale sein. | ook de offerschaal zijn. |
53. Matthäus 27:27-30
tenor 1, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo 1 colla parte viool, hobo 2 colla parte viool, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Da nahmen die Kriegsknechte des Landpflegers | Toen namen de soldaten van de landvoogd |
| Jesum zu sich in das Richthaus | Jezus mee naar het gerechtsgebouw |
| und sammleten über ihm die ganze Schar | en zetten de hele menigte om hem heen |
| und zogen ihn aus | en kleedden hem uit |
| und legeten ihm einen Purpurmantel an | en trokken hem een purperen mantel aan |
| und flochten eine dornene Krone | en vlochten een doornenkroon |
| und satzten sie auf sein Haupt | en zetten die op zijn hoofd |
| und ein Rohr in seine rechte Hand | en gaven hem een rietstengel in zijn rechterhand |
| und beugeten die Knie vor ihm | en knielden voor hem |
| und spotteten ihn und sprachen: | en bespotten hem en zeiden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Gegrüßet seist du, Jüdenkönig! | Wees gegroet, Jodenkoning! |
| Evangelist | Evangelist |
| Und speieten ihn an und nahmen das Rohr | En ze bespuwden hem en namen de rietstengel |
| und schlugen damit sein Haupt. | en sloegen daarmee op zijn hoofd. |
54. (I en II) Koraal
tutti
| O Haupt voll Blut und Wunden, | O hoofd vol bloed en wonden, |
| voll Schmerz und voller Hohn, | vol pijn en vol met hoon, |
| o Haupt, zu Spott gebunden | o hoofd, waarop tot spot |
| mit einer Dornenkron, | een doornenkroon is gedrukt, |
| o Haupt, sonst schön gezieret | o hoofd, anders fraai gesierd |
| mit höchster Ehr und Zier, | met de hoogste eer en pracht |
| jetzt aber hoch schimpfieret, | maar nu ernstig beschimpt, |
| gegrüßet seist du mir. | wees gegroet door mij. |
| Du edles Angesichte, | O edel gelaat, |
| dafür sonst schrickt und scheut | waarvoor anders de hele wereld |
| das große Weltgewichte, | vreest en schroomt, |
| wie bist du so bespeit, | hoe komt u zo bespuwd, |
| wie bist du so erbleichet, | hoe komt u zo bleek, |
| wer hat dein Augenlicht, | wie heeft het licht van uw ogen |
| dem sonst kein Licht nicht gleichet, | dat met geen enkel licht te vergelijken is, |
| so schändlich zugericht'? | zo schandelijk toegetakeld? |
55. Matthäus 27:31-32 (Actus Crux)
tenor 1, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und da sie ihn verspottet hatten, | En toen ze hem hadden bespot, |
| zogen sie ihm den Mantel aus | trokken ze hem de mantel uit |
| und zogen ihm seine Kleider an | en deden ze hem zijn kleren weer aan |
| und führeten ihn hin, dass sie ihn kreuzigten. | en namen ze hem mee om hem te kruisigen. |
| Und indem sie hinausgingen, funden sie | En onderweg kwamen ze |
| einen Menschen von Kyrene mit Namen Simon, | een man uit Cyrene tegen die Simon heette, |
| den zwungen sie, dass er ihm sein Kreuz trug. | en hem dwongen ze zijn kruis voor hem te dragen. |
56. (I) Arioso (B)
bas 1, viola da gamba, traverso 1/2, continuo
| Ja, freilich will in uns das Fleisch und Blut | Ja, natuurlijk wil in ons het vlees en bloed |
| zum Kreuz gezwungen sein, | tot het kruis worden gedwongen, |
| je mehr es unsrer Seele gut, | hoe beter het voor onze ziel is, |
| je herber geht es ein. | des te harder drukt het op ons. |
57. (I) Aria (B)
bas 1, viola da gamba, continuo
| Komm, süßes Kreuz, so will ich sagen, | Kom, zoet kruis, dat wil ik zeggen, |
| mein Jesu, gib es immer her. | mijn Jezus, leg het mij voortdurend op. |
| Wird mir mein Leiden einst zu schwer, | En als mijn lijden eens te zwaar wordt, |
| so hilfst du mir es selber tragen. | dan helpt uzelf het mij dragen. |
58. Matthäus 27:33-44
tenor 1, strijkers, traverso 1, traverso 2 colla parte traverso, hobo 1 colla parte viool, hobo 2 colla parte viool, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und da sie an die Stätte kamen mit Namen Golgatha, | En toen ze bij de plaats kwamen die Golgotha heet, |
| das ist verdeutschet Schädelstätt, | dat betekent Schedelplaats, |
| gaben sie ihm Essig zu trinken | gaven ze hem zure wijn te drinken, |
| mit Gallen vermischet, | gemengd met gal, |
| und da er's schmeckete, wollte er's nicht trinken. | en toen hij het proefde, wilde hij het niet drinken. |
| Da sie ihn aber gekreuziget hatten, | En toen ze hem gekruisigd hadden, |
| teilten sie seine Kleider und warfen das Los darum, | verdeelden ze zijn kleren door erom te loten, |
| auf dass erfüllet würde, | opdat vervuld zou worden |
| das gesagt ist durch den Propheten: | wat gezegd is door de profeet: |
| ‘Sie haben meine Kleider unter sich geteilet, | 'Ze hebben mijn kleren onderling verdeeld |
| und über mein Gewand haben sie das Los geworfen.’ | en om mijn gewaad hebben ze het lot geworpen.' |
| Und sie saßen allda und hüteten sein. | En ze zaten daar en hielden de wacht. |
| Und oben zu seinen Häupten hefteten sie | En boven zijn hoofd bevestigden zij |
| die Ursach seines Todes beschrieben, | een opschrift met de oorzaak van zijn dood, |
| nämlich: ‘Dies ist Jesus der Jüden König’. | namelijk: 'Dit is Jezus, de koning van de Joden'. |
| Und da wurden zween Mörder mit ihm gekreuziget, | En er werden twee moordenaars met hem |
| einen zur Rechten und einen zur Linken. | gekruisigd, een rechts van hem en een links. |
| Die aber vorüber gingen, lästerten ihn, | En mensen die voorbij kwamen scholden hem uit |
| und schüttelten ihre Köpfe, und sprachen: | en schudden hun hoofd en riepen: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Der du den Tempel Gottes zerbrichst | Jij die de tempel van God afbreekt |
| und bauest ihn in dreien Tagen, | en hem in drie dagen weer opbouwt, |
| hilf dir selber, bist du Gottes Sohn, | help nu jezelf; als je Gods zoon bent, |
| so steig herab vom Kreuz! | kom dan van het kruis af! |
| Evangelist | Evangelist |
| Desgleichen auch die Hohenpriester spotteten sein | Ook de hogepriesters bespotten hem, |
| samt den Schriftgelehrten und Ältesten und sprachen: | evenals de schriftgeleerden en oudsten, en zeiden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Andern hat er geholfen | Anderen heeft hij geholpen |
| und kann ihm selber nicht helfen. | maar zichzelf kan hij niet helpen. |
| Ist er der König Israel, | Als hij de koning van Israël is, |
| so steige er nun vom Kreuz, | laat hij dan nu van het kruis komen, |
| so wollen wir ihm glauben. | dan zullen we hem geloven. |
| Er hat Gott vertrauet, | Hij heeft op God vertrouwd, |
| der erlöse ihn nun, lüstet's ihn; | laat die hem nu verlossen als hij daar zin in heeft; |
| denn er hat gesagt: ‘Ich bin Gottes Sohn.’ | want hij heeft gezegd: 'Ik ben de zoon van God.' |
| Evangelist | Evangelist |
| Desgleichen schmäheten ihn auch die Mörder, | Zo beschimpten ook de moordenaars hem |
| die mit ihm gekreuziget wurden. | die met hem waren gekruisigd. |
59. (I) Arioso (A)
alt, solo cello, hobo da caccia 1/2, continuo
| Ach Golgatha, unselges Golgatha! | Ach Golgotha, onzalig Golgotha! |
| Der Herr der Herrlichkeit | De Heer der heerlijkheid |
| muss schimpflich hier verderben, | moet hier smadelijk ten onder gaan, |
| der Segen und das Heil der Welt | de zegen en het heil der wereld |
| wird als ein Fluch ans Kreuz gestellt. | wordt als een vloek aan het kruis genageld. |
| Der Schöpfer Himmels und der Erden | De schepper van hemel en aarde |
| soll Erd und Luft entzogen werden. | moet worden beroofd van aarde en lucht. |
| Die Unschuld muss hier schuldig sterben, | De onschuld moet hier schuldig sterven, |
| das gehet meiner Seele nah. | dat gaat mij aan het hart. |
| Ach Golgatha, unselges Golgatha! | Ach Golgotha, onzalig Golgotha. |
60. (I) Aria (A) en (II) koor
alt, SATB, hobo da caccia 1/2, continuo
| Sehet Jesus hat die Hand, | Zie, Jezus heeft zijn hand |
| uns zu fassen, ausgespannt, | uitgestrekt om ons te omvatten, |
| kommt - Wohin? - in Jesu Armen. | kom - Waarheen? - in Jezus' armen. |
| Sucht Erlösung, nehmt Erbarmen, | Zoek verlossing, aanvaard ontferming, |
| suchet - Wo? - in Jesu Armen, | zoek - Waar? - in Jezus' armen, |
| lebet, sterbet, ruhet hier, | leef, sterf, rust hier, |
| ihr verlassnen Küchlein ihr, | o verlaten kuikentjes, |
| bleibet - Wo? - in Jesu Armen. | blijf - Waar? - in Jezus' armen. |
61. Matthäus 27:45-50
tenor 1, bas 1, SATB, strijkers, traverso 1/2, hobo 1/2, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und von der sechsten Stunde an war eine Finsternis über das ganze Land bis zu der neunten Stunde. Und um die neunte Stunde schriee Jesus laut, und sprach: | En vanaf het zesde uur lag er een duisternis op het hele land tot aan het negende uur. En rond het negende uur schreeuwde Jezus luid: |
| Jesus | Jezus |
| Eli, Eli, lama asabthani? | Eli, Eli, lama asabthani? |
| Evangelist | Evangelist |
| Das ist: ‘Mein Gott, mein Gott, | Dat betekent: 'Mijn God, mijn God, |
| warum hast du mich verlassen?’ | waarom hebt u mij verlaten?' |
| Etliche aber, die da stunden, | En enkele omstanders |
| da sie das höreten, sprachen sie: | die dat hoorden zeiden: |
| Chor I | Koor I |
| Der rufet dem Elias. | Hij roept Elia. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und bald lief einer unter ihnen, | En een van hen haastte zich om een spons te pakken; |
| nahm einen Schwamm und füllete ihn mit Essig | hij vulde die met zure wijn |
| und steckete ihn auf ein Rohr | en stak hem op een rietstengel |
| und tränkete ihn. Die andern aber sprachen: | en gaf hem te drinken. En de anderen zeiden: |
| Chor II | Koor II |
| Halt, lass sehen, ob Elias komme und ihm helfe? | Wacht, laten we kijken of Elia hem komt helpen. |
| Evangelist | Evangelist |
| Aber Jesus schriee abermal laut | Maar Jezus schreeuwde opnieuw luid, |
| und verschied. | en gaf de geest. |
62. (I en II) Koraal
tutti
| Wenn ich einmal soll scheiden, | Als ik eens het leven moet verlaten, |
| so scheide nicht von mir, | verlaat u mij dan niet, |
| wenn ich den Tod soll leiden, | als ik moet sterven, |
| so tritt du denn herfür, | verschijnt u dan. |
| wenn mir am allerbängsten | Als mijn hart |
| wird um das Herze sein, | het allerbangst is, |
| so reiß mich aus den Ängsten | trek mij dan weg uit mijn angsten |
| kraft deiner Angst und Pein. | krachtens uw angst en pijn. |
63. Matthäus 27:51-58 (Actus Sepulchrum)
alt, SATB, viool 1 colla parte sopraan, viool 2 colla parte alt, altviool colla parte tenor, hobo 1 colla parte viool, hobo 2 colla parte viool, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und siehe da, | En zie, |
| der Vorhang im Tempel zerriss in zwei Stück, | het gordijn in de tempel scheurde in tweeën, |
| von oben an bis unten aus. | van boven naar beneden. |
| Und die Erde erbebete, und die Felsen zerrissen, | En de aarde beefde en de rotsen scheurden |
| und die Gräber täten sich auf | en de graven gingen open en veel lichamen |
| und stunden auf viel Leiber der Heiligen, | van heiligen die daar sliepen stonden op, |
| die da schliefen, und gingen aus den Gräbern | en zij verlieten hun graven na zijn opstanding |
| nach seiner Auferstehung und kamen in die heilige Stadt | en kwamen in de heilige stad |
| und erschienen vielen. | en verschenen aan velen. |
| Aber der Hauptmann und die bei ihm waren | En toen de commandant en zijn mannen, |
| und bewahreten Jesum, da sie sahen das Erdbeben | die Jezus bewaakten, de aardbeving zagen |
| und was da geschah, erschraken sie sehr und sprachen: | en wat daar gebeurde, schrokken ze hevig en zeiden: |
| Chor I und I | Koor I en II |
| Wahrlich, dieser ist Gottes Sohn gewesen. | Werkelijk, deze man was de zoon van God. |
| Evangelist | Evangelist |
| Und es waren viel Weiber da, | En er waren daar veel vrouwen |
| die von ferne zusahen, | die uit de verte toekeken; |
| die da waren nachgefolget aus Galiläa | zij waren hem gevolgd vanuit Galilea |
| und hatten ihm gedienet, | en hadden hem gediend; |
| unter welchen war Maria Magdalena | onder hen waren Maria Magdalena |
| und Maria, die Mutter Jacobi und Josefs, | en Maria de moeder van Jacobus en Jozef, |
| und die Mutter der Kinder Zebedäi. | en de moeder van de kinderen van Zebedeüs. |
| Am Abend aber kam ein reicher Mann von Arimathia, | En 's avonds kwam er een rijke man uit Arimathea, |
| der hieß Joseph, | die Jozef heette |
| welcher auch ein Jünger Jesu war, | en die ook een discipel van Jezus was; |
| der ging zu Pilato und bat ihn um den Leichnam Jesu. | hij ging naar Pilatus en vroeg hem |
| Da befahl Pilatus, | om het lichaam van Jezus. |
| man sollte ihm ihn geben. | En Pilatus beval het hem te geven. |
64. (I) Arioso (B)
bas 1, strijkers, continuo
| Am Abend, da es kühle war, | In de avond, toen het koel was, |
| ward Adams Fallen offenbar; | kwam Adams val aan het licht; |
| am Abend drücket ihn der Heiland nieder, | in de avond maakt de Heiland die ongedaan, |
| am Abend kam die Taube wieder | in de avond kwam de duif terug |
| und trug ein Ölblatt in dem Munde, | met een olijfblad in zijn snavel, |
| o schöne Zeit, o Abendstunde! | o schone tijd, o avonduur! |
| Der Friedensschluss ist nun mit Gott gemacht; | Er is nu vrede met God gesloten |
| denn Jesus hat sein Kreuz vollbracht, | want Jezus heeft zijn kruis volbracht, |
| sein Leichnam kömmt zur Ruh, | zijn lichaam komt tot rust, |
| ach, liebe Seele, bitte du, | ach, lieve ziel, alsjeblieft, |
| geh, lasse dir den toten Jesum schenken, | aanvaard de dode Jezus als geschenk, |
| o heilsames, o köstlichs Angedenken! | o heilzaam, o kostbaar aandenken. |
65. (I) Aria (B)
bas 1, strijkers, hobo da caccia 1 colla parte viool, hobo da caccia 2 colla parte viool, continuo
| Mache dich, mein Herze, rein, | Maak jezelf rein, mijn hart, |
| ich will Jesum selbst begraben, | ik wil Jezus zelf begraven, |
| denn er soll nunmehr in mir | want hij zal voortaan in mij |
| für und für | blijvend |
| seine süße Ruhe haben, | van zijn zoete rust genieten, |
| Welt, geh aus, lass Jesum ein. | wereld, verdwijn, laat Jezus binnen. |
66. Matthäus 27:59-66
tenor 1, SATB, strijkers, traverso 1 + hobo 1 colla parte viool, traverso 2 + hobo 2 colla parte viool, continuo
| Evangelist | Evangelist |
| Und Joseph nahm den Leib | En Jozef nam het lichaam |
| und wickelte ihn in ein rein Leinwand | en wikkelde het in een schone linnen doek |
| und legte ihn in sein eigen neu Grab, | en legde het in zijn eigen nieuwe graf, |
| welches er hatten lassen in einen Fels hauen, | dat hij in een rots had laten uithouwen, |
| und wälzete einen großen Stein vor die Tür des Grabes | en rolde een grote steen voor de ingang van het graf |
| und ging davon. | en ging weg. |
| Es war aber allda Maria Magdalena | En Maria Magdalena en de andere Maria |
| und die andere Maria, die satzten sich gegen das Grab. | gingen bij het graf zitten. |
| Des andern Tages, der da folget nach dem Rüsttage, | De volgende dag, na de dag van de voorbereiding |
| kamen die Hohenpriester und Pharisäer | voor Pasen, kwamen alle hogepriesters |
| sämtlich zu Pilato und sprachen: | en farizeeën bij Pilatus en zeiden: |
| Chor I und II | Koor I en II |
| Herr, wir haben gedacht, | Heer, wij bedachten dat deze verleider, |
| dass dieser Verführer sprach, da er noch lebete: | toen hij nog leefde, heeft gezegd: |
| ‘Ich will nach dreien Tagen wieder auferstehen.’ | 'Ik zal na drie dagen opstaan.' |
| Darum befiehl, dass man das Grab verwahre | Geef daarom opdracht het graf te laten bewaken |
| bis an den dritten Tag, | tot aan de derde dag, om te voorkomen |
| auf dass nicht seine Jünger kommen | dat zijn discipelen hem komen stelen |
| und stehlen ihn und sagen zu dem Volk: | en tegen het volk zeggen: |
| ‘Er ist auferstanden von den Toten’, | 'Hij is opgestaan uit de dood', want dan |
| und werde der letzte Betrug ärger denn der erste. | zou het laatste bedrog nog erger zijn dan het eerste. |
| Evangelist | Evangelist |
| Pilatus sprach zu ihnen: | Pilatus zei: |
| Pilatus | Pilatus |
| Da habt ihr die Hüter; | Hier zijn de bewakers, |
| gehet hin und verwahret's, wie ihr's wisset. | laat het graf maar bewaken zoals u weet dat het moet. |
| Evangelist | Evangelist |
| Sie gingen hin und verwahreten das Grab mit Hütern | Zij gingen naar het graf en zetten er bewakers bij |
| und versiegelten den Stein. | en verzegelden de steen. |
67. (I) Arioso (S, A, T, B) en (II) koor
sopraan, alt, tenor 1, bas 1, SATB, strijkers, traverso 1, traverso 2 colla parte traverso, hobo 1 colla parte viool, hobo 2 colla parte viool, continuo
| Bass | Bas |
| Nun ist der Herr zur Ruh' gebracht. | Nu is de Heer tot rust gebracht. |
| Chor | Koor |
| Mein Jesu, gute Nacht. | Mijn Jezus, goede nacht. |
| Tenor | Tenor |
| Die Müh ist aus, | De moeite is voorbij, |
| die unsre Sünden ihm gemacht. | die onze zonden hem hebben gekost. |
| Chor | Koor |
| Mein Jesu, gute Nacht. | Mijn Jezus, goede nacht. |
| Alt | Alt |
| O selige Gebeine, | O, gelukzalige beenderen, |
| seht, wie ich euch mit Buß und Reu beweine, | zie hoe ik jullie boetvaardig en berouwvol beween |
| dass euch mein Fall in solche Not gebracht. | omdat mijn val jullie in die ellende heeft gebracht. |
| Chor | Koor |
| Mein Jesu, gute Nacht. | Mijn Jezus, goede nacht. |
| Sopran | Sopraan |
| Habt lebenslang vor euer Leiden | Ontvang levenslang mijn grote dank |
| tausend Dank, dass ihr mein Seelenheil | voor jullie lijden, voor het feit |
| so wert geacht'. | dat jullie mijn zieleheil zo belangrijk vonden. |
| Chor | Koor |
| Mein Jesu, gute Nacht. | Mijn Jezus, goede nacht. |
68. (I en II) Koor
tutti
| Wir setzen uns mit Tränen nieder | Wij gaan zitten in tranen |
| und rufen dir im Grabe zu, | en roepen u in het graf toe: |
| ruhe sanfte, sanfte ruh. | rust zacht, rust zacht. |
| Ruht, ihr ausgesognen Glieder, | Rust, uitgeputte ledematen, |
| euer Grab und Leichenstein | jullie graf en lijksteen |
| soll dem ängstlichen Gewissen | moeten voor het angstige geweten |
| ein bequemes Ruhekissen | een gerieflijk hoofdkussen |
| und der Seelen Ruhstatt sein, | en een rustplaats voor de ziel zijn, |
| höchst vergnügt schlummern da die Augen ein. | heel tevreden vallen de ogen in slaap. |