Ich hatte viel Bekümmernis (BWV 21)
Johann Sebastian Bach
1. Sinfonia | |
---|---|
2. Koor | |
»Ich hatte viel Bekümmernis in meinem Herzen; | »Mijn hart was vol zorgen; |
aber deine Tröstungen erquicken meine Seele.« | maar uw vertroostingen verkwikken mijn ziel.« |
3. Aria (S) | |
Seufzer, Tränen, Kummer, Not, | Zuchten, tranen, zorgen, nood, |
ängstlichs Sehnen, Furcht und Tod | angstig hopen, vrees en dood, |
nagen mein beklemmtes Herz, | knagen aan mijn benauwde hart, |
ich empfinde Jammer, Schmerz. | ik voel ellende en verdriet. |
Seufzer, Tränen, Kummer, Not! | Zuchten, tranen, zorgen, nood! |
4. Recitatief (T) | |
Wie hast du dich, mein Gott, | Waarom hebt u zich, mijn God, |
in meiner Not, | in mijn nood, |
in meiner Furcht und Zagen | in mijn angst en vrees |
denn ganz von mir gewandt? | toch geheel van mij afgewend? |
Ach! kennst du nicht dein Kind? | Ach, kent u uw kind niet? |
Ach! hörst du nicht das Klagen | Ach, hoort u niet het geklaag |
von denen, die dir sind | van hen die trouw met u |
mit Bund und Treu verwandt? | verbonden en verwant zijn? |
Du warest meine Lust | U was mijn vreugde, |
und bist mir grausam worden: | en nu bent u wreed voor mij geworden. |
Ich suche dich an allen Orten; | Ik zoek u overal, |
ich ruf und schrei dir nach, | ik roep en schreeuw om u, |
allein: mein Weh und Ach! | maar mijn ach en wee |
scheint itzt, als sei es dir ganz unbewußt. | schijnen niet tot u door te dringen. |
5. Aria (T) | |
Bäche von gesalznen Zähren, | Beken vol zoute tranen, |
Fluten rauschen stets einher. | wateren blijven maar ruisen. |
Sturm und Wellen mich versehren, | Storm en golven verwonden mij |
und dies trübsalsvolle Meer | en deze zee vol droefenis |
will mir Geist und Leben schwächen, | zal mijn geest en leven verzwakken, |
Mast und Anker wollen brechen, | mast en anker breken bijna, |
hier versink ich in den Grund, | hier zak ik weg in de bodem, |
dort seh in der Hölle Schlund | daar zie ik in de muil van de hel |
Bäche von gesalznen Zähren. | beken vol zoute tranen. |
6. Koor | |
»Was betrübst du dich, meine Seele, | ''Waarom ben je bedroefd, mijn ziel, |
und bist so unruhig in mir? | en ben je zo onrustig in mij? |
Harre auf Gott! | Hoop op God! |
Denn ich werde ihm noch danken, | Want ik zal hem nog danken |
daß er meines Angesichtes Hülfe | dat hij de hulp van mijn aangezicht |
und mein Gott ist.« | en mijn God is.'' |
7. Recitatief / Duet (S, B) | |
(S) Ach Jesu, meine Ruh, | (S) Ach Jezus, mijn rust, |
mein Licht, wo bleibest du? | mijn licht, waar blijft u? |
(B) O Seele, sieh! ich bin bei dir. | (B) O ziel, kijk, ik ben bij je. |
(S) Bei mir? Hier ist ja lauter Nacht. | (S) Bij mij? Hier heerst alleen maar nacht. |
(B) Ich bin dein treuer Freund, | (B) Ik ben je trouwe vriend, |
der auch im Dunkeln wacht, | die ook in de duisternis waakt, |
wo lauter Schalken seind. | daar waar alleen maar boosdoeners zijn. |
(S) Brich doch mit deinem Glanz | (S) Kom toch bij mij met uw glans |
und Licht des Trostes ein! | en met het licht van uw troost. |
(B) Die Stunde kömmet schon, | (B) Het uur is al in aantocht |
da deines Kampfes Kron | waarop de kroon van je strijd |
dir wird ein süßes Labsal sein. | een zoete verkwikking voor je zal zijn. |
8. Aria / Duet (S, B) | |
(S) Komm, mein Jesu, und erquikke | Kom, mijn Jezus en verkwik |
(B) Ja, ich komme und erquikke | Ja, ik kom en verkwik je |
(S) und erfreu mit deinem Blikke! | en verheug met uw blik |
(B) dich mit meinem Gnadenblikke. | met de blik van mijn genade. |
(S) Diese Seele, die soll sterben | deze ziel, die moet sterven |
(B) Deine Seele, die soll leben | Je ziel moet leven |
(S) und nicht leben, | en niet mag leven, |
(B) und nicht sterben, | en niet sterven, |
(S) und in ihrer Unglückshöhle | en die in haar tranendal |
(B) hier aus dieser Wunden Höhle | hier vanuit deze wond in uw zijde |
(S) ganz verderben. | geheel te gronde moet gaan. |
(B) sollt du erben | zul je heil ontvangen |
(S) Ich muß stets in Kummer schweben, | Ik moet voortdurend in zorgen zweven, |
(B) Heil durch diesen Saft der Reben, | door middel van dit sap van de wijnrank, |
(S) ja, ach ja, ich bin verloren, | ja, ach ja, ik ben verloren, |
(B) nein, ach nein, du bist erkoren, | nee, ach nee, je bent uitverkoren, |
(S) nein, ach nein, du hassest mich. | nee, ach nee, u haat mij. |
(B) ja, ach ja, ich liebe dich. | ja, ach ja, ik heb je lief. |
(S) Ach, Jesu, durchsüße mir Seele und Herze! | Ach Jezus, maak mijn ziel en mijn hart zoet! |
(B) Entweichet, ihr Sorgen, verschwinde, du Schmerze! | Wijk, o zorgen, verdwijn, o pijn! |
(S) Komm, mein Jesu, und erquikke | Kom, mijn Jezus en verkwik mij |
(B) Ja, ich komme und erquikke | Ja, ik kom en verkwik je |
(S) mich mit deinem Gnadenblicke! | met de blik van uw genade. |
(B) dich mit meinem Gnadenblicke | met de blik van mijn genade. |
9. Koor | |
»Sei nun wieder zufrieden, meine Seele, | "Kom nu weer tot rust, mijn ziel, |
denn der Herr tut dir Guts.« | want de Heer is goed voor je." |
(T)Was helfen uns die schweren Sorgen, | Wat helpen ons de zware zorgen, |
was hilft uns unser Weh und Ach? | wat helpt ons ach en wee? |
Was hilft es, daß wir alle Morgen | Wat helpt het dat wij elke morgen |
beseufzen unser Ungemach? | zuchten om onze tegenspoed? |
Wir machen unser Kreuz und Leid | We maken ons kruis en ons leed |
nur größer durch die Traurigkeit. | alleen maar groter door bedroefd te zijn. |
»Sei nun wieder zufrieden, meine Seele, | "Kom nu weer tot rust, mijn ziel, |
denn der Herr tut dir Guts.« | want de Heer is goed voor je." |
(S)Denk nicht in deiner Drangsalshitze, | Denk in de hitte van je ellende niet |
daß du von Gott verlassen seist, | dat God je heeft verlaten |
und daß Gott der im Schoße sitze, | en dat diegene in Gods schoot zit |
der sich mit stetem Glücke speist. | die zich voortdurend met geluk voedt. |
Die folgend Zeit verändert viel | De komende tijd zal veel veranderen |
und setzet jeglichem sein Ziel. | en zal ieder zijn doel geven. |
10. Aria (T) | |
Erfreue dich, Seele, erfreue dich, Herze, | Verheug je, ziel, verheug je, hart, |
entweiche nun, Kummer, | wijk nu, zorgen, |
verschwinde, du Schmerze! | verdwijn, smart! |
Verwandle dich, Weinen, in lauteren Wein! | Tranen, verander in klare wijn! |
Es wird nun mein Ächzen ein Jauchzen mir sein. | Nu zal mijn gekerm gejuich voor me zijn. |
Es brennet und flammet die reineste Kerze | De zuiverste kaars van liefde en troost |
der Liebe, des Trostes in Seele und Brust, | brandt en vlamt in mijn ziel en mijn borst, |
weil Jesus mich tröstet mit himmlischer Lust. | omdat Jezus mij troost met hemels genot. |
11. Koor | |
»Das Lamm, das erwürget ist, | Het lam dat gewurgd is |
ist würdig zu nehmen Kraft | is het waard om te ontvangen kracht |
und Reichtum und Weisheit und Stärke | en rijkdom en wijsheid en sterkte |
und Ehre und Preis und Lob. | en eer en prijs en lof. |
Lob und Ehre und Preis | Lof en eer en prijs |
und Gewalt sei unserm Gott | en macht zij onze God |
von Ewigkeit zu Ewigkeit, | van eeuwigheid tot eeuwigheid. |
Amen, alleluja« | Amen. Halleluja! |
Libretto: Salomo Franck | Vertaling: Ria van Hengel |
Kale tekst origineel
1. Sinfonia
2. Koor
»Ich hatte viel Bekümmernis in meinem Herzen;
aber deine Tröstungen erquicken meine Seele.«
3. Aria (S)
Seufzer, Tränen, Kummer, Not,
ängstlichs Sehnen, Furcht und Tod
nagen mein beklemmtes Herz,
ich empfinde Jammer, Schmerz.
Seufzer, Tränen, Kummer, Not!
4. Recitatief (T)
Wie hast du dich, mein Gott,
in meiner Not,
in meiner Furcht und Zagen
denn ganz von mir gewandt?
Ach! kennst du nicht dein Kind?
Ach! hörst du nicht das Klagen
von denen, die dir sind
mit Bund und Treu verwandt?
Du warest meine Lust
und bist mir grausam worden:
Ich suche dich an allen Orten;
ich ruf und schrei dir nach,
allein: mein Weh und Ach!
scheint itzt, als sei es dir ganz unbewußt.
5. Aria (T)
Bäche von gesalznen Zähren,
Fluten rauschen stets einher.
Sturm und Wellen mich versehren,
und dies trübsalsvolle Meer
will mir Geist und Leben schwächen,
Mast und Anker wollen brechen,
hier versink ich in den Grund,
dort seh in der Hölle Schlund
Bäche von gesalznen Zähren.
6. Koor
»Was betrübst du dich, meine Seele,
und bist so unruhig in mir?
Harre auf Gott!
Denn ich werde ihm noch danken,
daß er meines Angesichtes Hülfe
und mein Gott ist.«
7. Recitatief / Duet (S, B)
(S) Ach Jesu, meine Ruh,
mein Licht, wo bleibest du?
(B) O Seele, sieh! ich bin bei dir.
(S) Bei mir? Hier ist ja lauter Nacht.
(B) Ich bin dein treuer Freund,
der auch im Dunkeln wacht,
wo lauter Schalken seind.
(S) Brich doch mit deinem Glanz
und Licht des Trostes ein!
(B) Die Stunde kömmet schon,
da deines Kampfes Kron
dir wird ein süßes Labsal sein.
8. Aria / Duet (S, B)
(S) Komm, mein Jesu, und erquikke
(B) Ja, ich komme und erquikke
(S) und erfreu mit deinem Blikke!
(B) dich mit meinem Gnadenblikke.
(S) Diese Seele, die soll sterben
(B) Deine Seele, die soll leben
(S) und nicht leben,
(B) und nicht sterben,
(S) und in ihrer Unglückshöhle
(B) hier aus dieser Wunden Höhle
(S) ganz verderben.
(B) sollt du erben
(S) Ich muß stets in Kummer schweben,
(B) Heil durch diesen Saft der Reben,
(S) ja, ach ja, ich bin verloren,
(B) nein, ach nein, du bist erkoren,
(S) nein, ach nein, du hassest mich.
(B) ja, ach ja, ich liebe dich.
(S) Ach, Jesu, durchsüße mir Seele und Herze!
(B) Entweichet, ihr Sorgen, verschwinde, du Schmerze!
(S) Komm, mein Jesu, und erquikke
(B) Ja, ich komme und erquikke
(S) mich mit deinem Gnadenblicke!
(B) dich mit meinem Gnadenblicke
9. Koor
»Sei nun wieder zufrieden, meine Seele,
denn der Herr tut dir Guts.«
(T)Was helfen uns die schweren Sorgen,
was hilft uns unser Weh und Ach?
Was hilft es, daß wir alle Morgen
beseufzen unser Ungemach?
Wir machen unser Kreuz und Leid
nur größer durch die Traurigkeit.
»Sei nun wieder zufrieden, meine Seele,
denn der Herr tut dir Guts.«
(S)Denk nicht in deiner Drangsalshitze,
daß du von Gott verlassen seist,
und daß Gott der im Schoße sitze,
der sich mit stetem Glücke speist.
Die folgend Zeit verändert viel
und setzet jeglichem sein Ziel.
10. Aria (T)
Erfreue dich, Seele, erfreue dich, Herze,
entweiche nun, Kummer,
verschwinde, du Schmerze!
Verwandle dich, Weinen, in lauteren Wein!
Es wird nun mein Ächzen ein Jauchzen mir sein.
Es brennet und flammet die reineste Kerze
der Liebe, des Trostes in Seele und Brust,
weil Jesus mich tröstet mit himmlischer Lust.
11. Koor
»Das Lamm, das erwürget ist,
ist würdig zu nehmen Kraft
und Reichtum und Weisheit und Stärke
und Ehre und Preis und Lob.
Lob und Ehre und Preis
und Gewalt sei unserm Gott
von Ewigkeit zu Ewigkeit,
Amen, alleluja«
Libretto: Salomo Franck
Kale tekst Nederlandse vertaling
1. Sinfonia
2. Koor
»Mijn hart was vol zorgen;
maar uw vertroostingen verkwikken mijn ziel.«
3. Aria (S)
Zuchten, tranen, zorgen, nood,
angstig hopen, vrees en dood,
knagen aan mijn benauwde hart,
ik voel ellende en verdriet.
Zuchten, tranen, zorgen, nood!
4. Recitatief (T)
Waarom hebt u zich, mijn God,
in mijn nood,
in mijn angst en vrees
toch geheel van mij afgewend?
Ach, kent u uw kind niet?
Ach, hoort u niet het geklaag
van hen die trouw met u
verbonden en verwant zijn?
U was mijn vreugde,
en nu bent u wreed voor mij geworden.
Ik zoek u overal,
ik roep en schreeuw om u,
maar mijn ach en wee
schijnen niet tot u door te dringen.
5. Aria (T)
Beken vol zoute tranen,
wateren blijven maar ruisen.
Storm en golven verwonden mij
en deze zee vol droefenis
zal mijn geest en leven verzwakken,
mast en anker breken bijna,
hier zak ik weg in de bodem,
daar zie ik in de muil van de hel
beken vol zoute tranen.
6. Koor
''Waarom ben je bedroefd, mijn ziel,
en ben je zo onrustig in mij?
Hoop op God!
Want ik zal hem nog danken
dat hij de hulp van mijn aangezicht
en mijn God is.''
7. Recitatief / Duet (S, B)
(S) Ach Jezus, mijn rust,
mijn licht, waar blijft u?
(B) O ziel, kijk, ik ben bij je.
(S) Bij mij? Hier heerst alleen maar nacht.
(B) Ik ben je trouwe vriend,
die ook in de duisternis waakt,
daar waar alleen maar boosdoeners zijn.
(S) Kom toch bij mij met uw glans
en met het licht van uw troost.
(B) Het uur is al in aantocht
waarop de kroon van je strijd
een zoete verkwikking voor je zal zijn.
8. Aria / Duet (S, B)
Kom, mijn Jezus en verkwik
Ja, ik kom en verkwik je
en verheug met uw blik
met de blik van mijn genade.
deze ziel, die moet sterven
Je ziel moet leven
en niet mag leven,
en niet sterven,
en die in haar tranendal
hier vanuit deze wond in uw zijde
geheel te gronde moet gaan.
zul je heil ontvangen
Ik moet voortdurend in zorgen zweven,
door middel van dit sap van de wijnrank,
ja, ach ja, ik ben verloren,
nee, ach nee, je bent uitverkoren,
nee, ach nee, u haat mij.
ja, ach ja, ik heb je lief.
Ach Jezus, maak mijn ziel en mijn hart zoet!
Wijk, o zorgen, verdwijn, o pijn!
Kom, mijn Jezus en verkwik mij
Ja, ik kom en verkwik je
met de blik van uw genade.
met de blik van mijn genade.
9. Koor
"Kom nu weer tot rust, mijn ziel,
want de Heer is goed voor je."
Wat helpen ons de zware zorgen,
wat helpt ons ach en wee?
Wat helpt het dat wij elke morgen
zuchten om onze tegenspoed?
We maken ons kruis en ons leed
alleen maar groter door bedroefd te zijn.
"Kom nu weer tot rust, mijn ziel,
want de Heer is goed voor je."
Denk in de hitte van je ellende niet
dat God je heeft verlaten
en dat diegene in Gods schoot zit
die zich voortdurend met geluk voedt.
De komende tijd zal veel veranderen
en zal ieder zijn doel geven.
10. Aria (T)
Verheug je, ziel, verheug je, hart,
wijk nu, zorgen,
verdwijn, smart!
Tranen, verander in klare wijn!
Nu zal mijn gekerm gejuich voor me zijn.
De zuiverste kaars van liefde en troost
brandt en vlamt in mijn ziel en mijn borst,
omdat Jezus mij troost met hemels genot.
11. Koor
Het lam dat gewurgd is
is het waard om te ontvangen kracht
en rijkdom en wijsheid en sterkte
en eer en prijs en lof.
Lof en eer en prijs
en macht zij onze God
van eeuwigheid tot eeuwigheid.
Amen. Halleluja!
Vertaling: Ria van Hengel