naar de bespreking van BWV 147
Herz und Mund und Tat und Leben (BWV 147)
Johann Sebastian Bach
1. Koor | |
---|---|
Herz und Mund und Tat und Leben | Hart en mond en daad en leven |
muß von Christo Zeugnis geben | moeten van Christus getuigen |
ohne Furcht und Heuchelei, | zonder vrees en gehuichel |
daß er Gott und Heiland sei. | dat hij God en Heiland is. |
2. Recitatief (T) | |
Gebenedeiter Mund! | Gezegende mond! |
Maria macht ihr Innerstes der Seelen | Maria maakt het binnenste van haar ziel |
durch Dank und Rühmen kund; | met dank en lof bekend; |
sie fänget bei sich an, | ze begint bij zichzelf |
des Heilands Wunder zu erzählen, | de wonderen van de Heiland te vertellen, |
was er an ihr | wat hij aan haar |
als seiner Magd getan. | als aan zijn dienstmaagd heeft gedaan. |
O! menschliches Geschlecht, | O, menselijk geslacht, |
des Satans und der Sünden Knecht, | knecht van Satan en van zonden, |
du bist befreit | door de troostende verschijning van Christus, |
durch Christi tröstendes Erscheinen | ben je bevrijd |
von dieser Last und Dienstbarkeit! | van die last en dienstbaarheid! |
Jedoch dein Mund und dein verstockt Gemüte | Maar jouw mond en je verstokte hart |
verschweigt, verleugnet solche Güte; | verzwijgen, loochenen die goedheid; |
doch wisse, daß dich nach der Schrift | maar weet dat jou volgens de Schrift |
ein allzuscharfes Urteil trifft. | een zeer scherp oordeel treft! |
3. Aria (A) | |
Schäme dich, o Seele, nicht, | Schaam je niet, o ziel, |
deinen Heiland zu bekennen, | om je Heiland te belijden, |
soll er dich die Seine nennen | dan zal hij jou de zijne noemen |
vor des Vaters Angesicht! | voor het aangezicht van de Vader! |
Doch wer ihn auf dieser Erden | Maar wie op deze aarde |
zu verleugnen sich nicht scheut, | niet schroomt om hem te verloochenen, |
soll von ihm verleugnet werden, | zal door hem verloochend worden |
wenn er kömmt zur Herrlichkeit. | als hij tot zijn heerlijkheid komt. |
4. Recitatief (B) | |
Verstockung kann Gewaltige verblenden, | Verstoktheid kan machtigen verblinden, |
bis sie des Höchsten Arm vom Stuhle stößt; | totdat de arm van de Allerhoogste hen van hun troon stoot; |
doch dieser Arm erhebt, | maar die arm verheft, |
obschon vor ihm der Erde Kreis erbebt, | hoewel de aarde ervoor beeft, |
hingegen die Elenden, so er erlöst. | de ellendigen die hij verlost. |
O hochbeglückte Christen, | O, zeer verblijde christenen, |
auf, machet euch bereit, | kom, maak je gereed, |
itzt ist die angenehme Zeit, | nu is het de verheugende tijd, |
itzt ist der Tag des Heils: | nu is het de dag van het heil: |
Der Heiland heißt euch Leib und Geist | de Heiland gebiedt jullie om lichaam en geest |
mit Glaubensgaben rüsten, | met geloofsgaven toe te rusten, |
auf, ruft zu ihm in brünstigem Verlangen, | kom, roep tot hem met vurig verlangen |
um ihn im Glauben zu empfangen. | om hem in het geloof te ontvangen! |
5. Aria (S) | |
Bereite dir, Jesu, noch itzo die Bahn, | Maak, Jezus, nog heden de weg voor u gereed, |
mein Heiland, erwähle | mijn Heiland, kies |
die gläubende Seele, | de gelovige ziel |
und siehe mit Augen der Gnaden mich an! | en zie mij aan met ogen vol genade! |
6. Koraal | |
Wohl mir, daß ich Jesum habe, | Ik ben gelukkig dat ik Jezus heb, |
o wie feste halt ich ihn, | o, wat houd ik hem stevig vast, |
daß er mir mein Herze labe, | zodat hij mijn hart kan laven |
wenn ich krank und traurig bin. | als ik ziek en verdrietig ben. |
Jesum hab ich, der mich liebet | Ik heb Jezus, die mij liefheeft |
und sich mir zu eigen gibet; | en zich aan mij geeft; |
ach drum laß ich Jesum nicht, | ach, daarom laat ik Jezus niet los, |
wenn mir gleich mein Herze bricht. | ook al breekt mijn hart. |
7. Aria (T) | |
Hilf, Jesu, hilf, daß ich auch dich bekenne | Help, Jezus, help mij dat ik ook u belijd |
in Wohl und Weh, in Freud und Leid, | in wel en wee, in vreugde en verdriet, |
daß ich dich meinen Heiland nenne | dat ik u mijn Heiland noem |
im Glauben und Gelassenheit, | in geloof en met kalmte, |
daß stets mein Herz von deiner Liebe brenne, | dat mijn hart steeds brandt van uw liefde, |
hilf, Jesu, hilf! | help, Jezus, help! |
8. Recitatief (A) | |
Der höchsten Allmacht Wunderhand | De wonderhand van de hoogste almacht |
würkt im Verborgenen der Erden. | werkt in het verborgene van de aarde. |
Johannes muß mit Geist erfüllet werden, | Johannes moet met de geest worden vervuld, |
ihn zieht der Liebe Band | de band van de liefde trekt al aan hem |
bereits in seiner Mutter Leibe, | in de moederschoot, |
daß er den Heiland kennt | hij kent de Heiland al, |
ob er ihn gleich noch nicht | hoewel hij hem nog niet |
mit seinem Munde nennt, | met zijn mond noemt, |
er wird bewegt, er hüpft und springet, | hij beweegt, hij huppelt en springt, |
indem Elisabeth das Wunderwerk ausspricht, | terwijl Elisabeth van het wonder vertelt, |
indem Mariae Mund der Lippen Opfer bringet. | terwijl de mond van Maria het lippenoffer brengt. |
Wenn ihr, o Gläubige, | Als jullie, gelovigen, |
des Fleisches Schwachheit merkt, | merken hoe zwak het vlees is, |
wenn euer Herz in Liebe brennet, | als jullie hart wel van liefde brandt, |
und doch der Mund den Heiland nicht bekennet, | maar je mond toch de Heiland niet belijdt, |
Gott ist es, der euch kräftig stärkt, | dan is het God die jullie kracht geeft, |
er will in euch des Geistes Kraft erregen, | hij wil in jullie de kracht van de geest opwekken, |
ja, Dank und Preis auf eure Zunge legen. | ja, dank en lof op jullie tong leggen. |
9. Aria (B) | |
Ich will von Jesu Wundern singen | Ik wil over de wonderen van Jezus zingen |
und ihm der Lippen Opfer bringen, | en hem mijn lippenoffer brengen. |
Er wird nach seiner Liebe Bund | Hij zal op grond van het verbond van zijn liefde |
das schwache Fleisch, den irdschen Mund | het zwakke vlees, de aardse mond |
durch heilges Feuer kräftig zwingen. | door heilig vuur met kracht bedwingen. |
10. Koraal | |
Jesus bleibet meine Freude, | Jezus blijft mijn vreugde, |
meines Herzens Trost und Saft, | de troost en het levenssap van mijn hart, |
Jesus wehret allem Leide, | Jezus weert al het leed, |
er ist meines Lebens Kraft, | hij is de kracht van mijn leven, |
meiner Augen Lust und Sonne, | de lust en de zon van mijn ogen, |
meiner Seele Schatz und Wonne; | de schat en de gelukzaligheid van mijn ziel; |
darum laß ich Jesum nicht, | daarom laat ik Jezus niet gaan |
aus dem Herzen und Gesicht. | uit mijn hart en uit mijn ogen. |
Libretto: onbekend | Vertaling: Ria van Hengel |
Kale tekst origineel
1. Koor
Herz und Mund und Tat und Leben
muß von Christo Zeugnis geben
ohne Furcht und Heuchelei,
daß er Gott und Heiland sei.
2. Recitatief (T)
Gebenedeiter Mund!
Maria macht ihr Innerstes der Seelen
durch Dank und Rühmen kund;
sie fänget bei sich an,
des Heilands Wunder zu erzählen,
was er an ihr
als seiner Magd getan.
O! menschliches Geschlecht,
des Satans und der Sünden Knecht,
du bist befreit
durch Christi tröstendes Erscheinen
von dieser Last und Dienstbarkeit!
Jedoch dein Mund und dein verstockt Gemüte
verschweigt, verleugnet solche Güte;
doch wisse, daß dich nach der Schrift
ein allzuscharfes Urteil trifft.
3. Aria (A)
Schäme dich, o Seele, nicht,
deinen Heiland zu bekennen,
soll er dich die Seine nennen
vor des Vaters Angesicht!
Doch wer ihn auf dieser Erden
zu verleugnen sich nicht scheut,
soll von ihm verleugnet werden,
wenn er kömmt zur Herrlichkeit.
4. Recitatief (B)
Verstockung kann Gewaltige verblenden,
bis sie des Höchsten Arm vom Stuhle stößt;
doch dieser Arm erhebt,
obschon vor ihm der Erde Kreis erbebt,
hingegen die Elenden, so er erlöst.
O hochbeglückte Christen,
auf, machet euch bereit,
itzt ist die angenehme Zeit,
itzt ist der Tag des Heils:
Der Heiland heißt euch Leib und Geist
mit Glaubensgaben rüsten,
auf, ruft zu ihm in brünstigem Verlangen,
um ihn im Glauben zu empfangen.
5. Aria (S)
Bereite dir, Jesu, noch itzo die Bahn,
mein Heiland, erwähle
die gläubende Seele,
und siehe mit Augen der Gnaden mich an!
6. Koraal
Wohl mir, daß ich Jesum habe,
o wie feste halt ich ihn,
daß er mir mein Herze labe,
wenn ich krank und traurig bin.
Jesum hab ich, der mich liebet
und sich mir zu eigen gibet;
ach drum laß ich Jesum nicht,
wenn mir gleich mein Herze bricht.
7. Aria (T)
Hilf, Jesu, hilf, daß ich auch dich bekenne
in Wohl und Weh, in Freud und Leid,
daß ich dich meinen Heiland nenne
im Glauben und Gelassenheit,
daß stets mein Herz von deiner Liebe brenne,
hilf, Jesu, hilf!
8. Recitatief (A)
Der höchsten Allmacht Wunderhand
würkt im Verborgenen der Erden.
Johannes muß mit Geist erfüllet werden,
ihn zieht der Liebe Band
bereits in seiner Mutter Leibe,
daß er den Heiland kennt
ob er ihn gleich noch nicht
mit seinem Munde nennt,
er wird bewegt, er hüpft und springet,
indem Elisabeth das Wunderwerk ausspricht,
indem Mariae Mund der Lippen Opfer bringet.
Wenn ihr, o Gläubige,
des Fleisches Schwachheit merkt,
wenn euer Herz in Liebe brennet,
und doch der Mund den Heiland nicht bekennet,
Gott ist es, der euch kräftig stärkt,
er will in euch des Geistes Kraft erregen,
ja, Dank und Preis auf eure Zunge legen.
9. Aria (B)
Ich will von Jesu Wundern singen
und ihm der Lippen Opfer bringen,
Er wird nach seiner Liebe Bund
das schwache Fleisch, den irdschen Mund
durch heilges Feuer kräftig zwingen.
10. Koraal
Jesus bleibet meine Freude,
meines Herzens Trost und Saft,
Jesus wehret allem Leide,
er ist meines Lebens Kraft,
meiner Augen Lust und Sonne,
meiner Seele Schatz und Wonne;
darum laß ich Jesum nicht,
aus dem Herzen und Gesicht.
Libretto: onbekend
Kale tekst Nederlandse vertaling
1. Koor
Hart en mond en daad en leven
moeten van Christus getuigen
zonder vrees en gehuichel
dat hij God en Heiland is.
2. Recitatief (T)
Gezegende mond!
Maria maakt het binnenste van haar ziel
met dank en lof bekend;
ze begint bij zichzelf
de wonderen van de Heiland te vertellen,
wat hij aan haar
als aan zijn dienstmaagd heeft gedaan.
O, menselijk geslacht,
knecht van Satan en van zonden,
door de troostende verschijning van Christus,
ben je bevrijd
van die last en dienstbaarheid!
Maar jouw mond en je verstokte hart
verzwijgen, loochenen die goedheid;
maar weet dat jou volgens de Schrift
een zeer scherp oordeel treft!
3. Aria (A)
Schaam je niet, o ziel,
om je Heiland te belijden,
dan zal hij jou de zijne noemen
voor het aangezicht van de Vader!
Maar wie op deze aarde
niet schroomt om hem te verloochenen,
zal door hem verloochend worden
als hij tot zijn heerlijkheid komt.
4. Recitatief (B)
Verstoktheid kan machtigen verblinden,
totdat de arm van de Allerhoogste hen van hun troon stoot;
maar die arm verheft,
hoewel de aarde ervoor beeft,
de ellendigen die hij verlost.
O, zeer verblijde christenen,
kom, maak je gereed,
nu is het de verheugende tijd,
nu is het de dag van het heil:
de Heiland gebiedt jullie om lichaam en geest
met geloofsgaven toe te rusten,
kom, roep tot hem met vurig verlangen
om hem in het geloof te ontvangen!
5. Aria (S)
Maak, Jezus, nog heden de weg voor u gereed,
mijn Heiland, kies
de gelovige ziel
en zie mij aan met ogen vol genade!
6. Koraal
Ik ben gelukkig dat ik Jezus heb,
o, wat houd ik hem stevig vast,
zodat hij mijn hart kan laven
als ik ziek en verdrietig ben.
Ik heb Jezus, die mij liefheeft
en zich aan mij geeft;
ach, daarom laat ik Jezus niet los,
ook al breekt mijn hart.
7. Aria (T)
Help, Jezus, help mij dat ik ook u belijd
in wel en wee, in vreugde en verdriet,
dat ik u mijn Heiland noem
in geloof en met kalmte,
dat mijn hart steeds brandt van uw liefde,
help, Jezus, help!
8. Recitatief (A)
De wonderhand van de hoogste almacht
werkt in het verborgene van de aarde.
Johannes moet met de geest worden vervuld,
de band van de liefde trekt al aan hem
in de moederschoot,
hij kent de Heiland al,
hoewel hij hem nog niet
met zijn mond noemt,
hij beweegt, hij huppelt en springt,
terwijl Elisabeth van het wonder vertelt,
terwijl de mond van Maria het lippenoffer brengt.
Als jullie, gelovigen,
merken hoe zwak het vlees is,
als jullie hart wel van liefde brandt,
maar je mond toch de Heiland niet belijdt,
dan is het God die jullie kracht geeft,
hij wil in jullie de kracht van de geest opwekken,
ja, dank en lof op jullie tong leggen.
9. Aria (B)
Ik wil over de wonderen van Jezus zingen
en hem mijn lippenoffer brengen.
Hij zal op grond van het verbond van zijn liefde
het zwakke vlees, de aardse mond
door heilig vuur met kracht bedwingen.
10. Koraal
Jezus blijft mijn vreugde,
de troost en het levenssap van mijn hart,
Jezus weert al het leed,
hij is de kracht van mijn leven,
de lust en de zon van mijn ogen,
de schat en de gelukzaligheid van mijn ziel;
daarom laat ik Jezus niet gaan
uit mijn hart en uit mijn ogen.
Vertaling: Ria van Hengel